|
ჰომეროსი
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 18:18 | Сообщение # 1 |
 Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| ქება პირველი. ჟამიანობა. რისხვა
რისხვას, ღმერთქალო, უგალობე აქილევსისა,
აქაველთ თავს რომ დაატეხა ვნება ულევი!
გმირთა სულები გადახვეწა ქვეშეთის მხარეს,
გვამნი დაყარა ყვავ
ყორანთა დასაყივარად
5 და ძაღლთა წილად . . . ზევსის ნება მაშინ აღსრულდა,
მტრად მოეკიდნენ ოდეს ერთურთს მამაცთა მეფე
აგამენონ და აქილევსი, ღმერთის სადარი.
რომელმა ღმერთმა გააღვივა ნეტავი შუღლი?
ლეტოს და ზევსის ძემ, მეფეზე განრისხებულმა.
10 სასტიკი ჭირი ჯარს შეჰყარა, მუსრი გაავლო:
რად მოეპყრაო უპატიოდ ქურუმს ატრიდი!
მოსულა ქრისე აქაველთა მალემსრბოლ გემთან,
სურდა ასული გამოეხსნა ურიცხვი ძღვენით.
ხელთ ჰქონდა ოქროს კვერთხი უფალ აპოლონისა,
15 თავსაკრიანი, აქაველებს ევედრებოდა,
ყველაზე მეტად
ორსავ ატრიდს, სპათა მესვეურთ:
”სპანო საბარკულმშვენიერნო! ატრევსის ძენო!
ოლიმპოს ღმერთნი შეგეწიონ, რომ პრიამოსის
ციხე დალეწოთ და მშვიდობით ეწვიოთ მამულს!
20 ოღონდ ასული დამიბრუნეთ, ძვენი ინებეთ,
პატივი დასდეთ შორსმოისარ უფალ აპოლონს!”
ერთხმად გაისმა აქაველთა მძლავრი ყიჟინა
მოგვს პატივი ვცეთ, მივიღოთო ძვენიც მდიდარი.
მხოლოდ ატრიდმა გულთან ახლოს არ გაიკარა
25 მამის ვედრება, მოიშორა მრისხანე სიტყვით:
”გასწი, ბებერო! ხომალდებთან აღარ გიხილო!
ფეხს ნუ აითრევ და ნურასდროს ნურც მობრუნდები,
თორემ ვერ გიხსნის ვერც კვერთხი და ვერც ღვთის
გვირგვინი!
ქალს ვერ გავუშვებ, ტყვეობაში შემაბერდება,
30 არგოსში წავალთ, მოვაშორებ მშობლიურ მხარეს,
რომ სარეცელიც დამიმშვენოს სელის მბეჭველმა.
ნუღარ მარისხებ, გამეცალე ცოცხალი თავით!”
ასე თქვა, თრთოლვით შეისმინა სიტყვა მოხუცმა.
უხმოდ გაუყვა მრავალხმიან ზღვის სანაპიროს. . .
35 გასცილდა გემებს.
შეევედრა გულამომჯდარი
ლამაზთმიანი ლეტოს პირმშოს უფალ აპოლონს:
”მიხსენ მე, ვერცხლისმშვილდოსანო, ქრისეს ქომაგო,
კილას მფარველო, მძლე მეუფევ ტენედოსისა,
სმინთევსო!
თუკი შემიმკია ტაძარი შენი,
40 თუ შემიწირავს საზვარაკო მსუყე ბარკალი
ჯიხვთა და ხართა, შემეწიე!
რაც ცრემლი ვღვარე,
ბასრი ისრებით აზღვევინე დანაელთ ლაშქარს!”
ასე ღაღად
ყო და სხივოსან აპოლონს ესმა.
გული ირისხა, გადმოიჭრა ოლიმპოს მთიდან,
45 ბეჭზე კაპარჭი მოსალტული, მშვილდი მოეგდო
და ფრთოსან ისრებს აწივლებდა სისწრაფე სრბოლის,
-
ღმერთი მაღალი მოღელავდა პირღამიანი.
გემებთან ახლოს ჩაიმუხლა, სტყორცნა ისარი,
ზარისმცემელი ვერცხლის მშვილდი ააზუზუნა.
50 მუსრი გაავლო მაწანწალა ძაღლებს, სახედრებს,
შემდეგ სიკვდილიის მთესველ ისრით მისწვდა მხედრობას.
გვამთა შთანთქმელი კოცონები დააგზნო ყველგან.
ცხრა დღე და ღამე ღვთის ისარი მუსრავდა ლაშქარს.
მეათე დღეს კი კრებდა უხმო ხალხს აქილევსმა.
55 ხელთეთრა ჰერამ შთააგონა ვაჟკაცს ეს აზრი,
ქალღმერთს დანაელთ სპათ ხილვით გული ეწვოდა.
ოდეს აქაველთ მოიყარეს კრებაზე თავი,
ადგა ფეხმარდი აქილევსი და ასე ბრძანა:
”აგრე მგონია, მრავალტანჯულთ გვმართებს, მეფეო,
60 შინ გავეშუროთ, თუ გვწადია, გავექცეთ სიკვდილს;
აქაველთ მუსრავს სნეულება, სასტიკი ომი!. .
ქურუმს მივმართოთ, ან მისანმა აგვიხსნას ეგებ
სიზმრის ამხსნელმა (სიზმარსაც ხომ ზევსი მოგვივლენს) –
აპოლონ ღმერთი ასერ რისთვის შემოგვწყრომია?
65 აღთქმის გატეხამ განარისხა, თუ ითხოვს ჩვენგან
ასზვარაკეულს და საზორავს ვერძთა და ჯიხვთა,
რომ შეგვეწიოს, აგვაშოროს იავარყოფა!”
ასე თქვა. მაშინ თესტორის ძე კალქანტი ადგა,
ფრთოსან ჩიტებზე მჩხიბაობით სახელგანთქმული,
70 წარსულის,
აწმყოს და მყოფადის საქმეთა მცოდნე.
ილიონისკენ გემებს იგი გამოსძღოლია,
აპოლონისგან რაკი ერგო მისნობის ნიჭი.
ახლაც კეთილი აზრით უთხრა გმირს თესტორიდმა:
75 ”ო, აქილევსო, ღვთის რჩეული, გიბრძანებია
აგიხსნათ რისხვა შორსმმუსვრელი აპოლონისა.
მე თანახმა ვარ, ოღონდ შენგან ზენაარს:
შემფიცე, გმირო, რომ დამიცავ სიტყვით თუ საქმით!
ვშიშობ
ვაი თუ მხოლოდ მეფე გავაგულისო,
80 -
არგიველთა და აქაველთა ლაშქრის უფალი.
მდაბიოს მართებს არ აღაგზნოს სახმილი რისხვის,
ძრწოდეს, თუ სცოდა!
მეფე ბოღმას თავდაპირველად
გულში ინახავს, ჯავრს სანამდის არ ამოიყრის. . .
მაშ, თვით განსაჯე, შეძლებ იყო შემწე, შემხიდე?”
Сообщение отредактировал nukria - პარ, 26.08.2016, 18:26 |
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 18:18 | Сообщение # 2 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 85 ფეხმარდმა გმირმა აქილევსმა მიუგო კალქანტს:
”ღვთის ნება გვამცნე გაბედულად, რაც უნდა იყოს!
ვფიცავ აპოლონს, ზევსის რჩეულს, რომელსაც, კალქანტ,
შენც ჰფიცავ ხოლმე, როს დანაელთ ღვთის ნებას
ამცნობ
სანამდის პირში სული მიდგას და ვჭვრეთ მზის ნათელს,
90 დანაელთ შორის შენზე ვერვინ ხელს ვერ შემართავს!
თუნდ იყოს იგი თვით მრისხანე აგამენონი,
მთელს მხედრობაზე ზვიადობით აღმატებული”.
მაშინ თამამად თქვა მისანმა სწორუპოვარმა:
”აღთქმას და ზვარაკს არ მოითხოვს! ღმერთი შემოგვწყრა,
95 რაკიღა ქრისე დაუმცირა აგამენონმა,
ასული აღარ დაუბრუნა, ძღვენიც უარყო.
არვის დაგვინდობს ამისათვის შორსმოისარი
და არ მოიშლის არგიველთა განადგურებას,
სანამ არ მივგვრით მშობელ მამას პირმშოს შავთვალას,
100 და
ჰეკატომბეს არ შევწირავთ კუნძულ ქრისეზე.
მხოლოდ მაშინღა დამშვიდდება ღმერთი მრისხანე”.
ეს თქვა თუ არა, აგამენონ ზეწამოიჭრა
სივრცეთმპყრობელი ატრევსის ძე განრისხებული.
უგლიმი გული აღვსებოდა ბოღმით და ბრაზით,
აალებული თვალებიდან სულ ცეცხლსა ყრიდა.
105 კალქანტს შეხედა ღვარძლიანად და უთხრა ასე:
”შე ყიამყრალო! სასიკეთო რომ არ დაგცდება,
და გეამება ხალხს აუგი აუწყო მხოლოდ!
არასდროს გითქვამს სიტყვა გულის მაამებელი.
და აი ახლაც დანაელებს ამცნობ ღვთის ნებას,
110 თითქოს ხალხს ღმერთი შორსმმუსვრელი განრისხებია
რომ არ მივიღე ქრისეისის გამოსასყიდი!
როგორ მეწადა ეს გოგონა შინა მყოლოდა,
ლამის მერჩივნა კლიტემნესტრას, ჩემს შესართველად
ქალწულად მოსულს! ქრისეს ასულს ხომ ვერვინ სჯობნის
115 ვერცა მშვენებით, ვერც გონებით და ვერცა საქმით.
მაგრამ მაინც ვთმობ, რაკი არ ჩანს ხსნა არსაიდან,
ვინძლო მხედრობის ავაცილო გაცამტვერება!
ოღონდ სანაცვლოდ სხვა საუნჯე უნდა მომართვათ,
საკადრისია არგიველთა შორის მე დავრჩე
120 მთლად გაძარცვული? თქვენ ხომ ხედავთ, ვთმობ, რაც
მებადა!”
მაშინ მიუგო აქილევსმა ღმერთის სადარმა:
”ატრევსის ძეო,
თვალხარბო და გაუმაძღარო!
აქაველ მოყმეთ დიდსულოვანთ რა შეუძლიათ
მოგართვან?
განა აქვთ საერთო საუნჯე სადმე?
Сообщение отредактировал nukria - პარ, 26.08.2016, 18:24 |
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 18:23 | Сообщение # 3 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 125 ციხე
-
ქალაქთა ნანგრევებში განძი გავყავით,
და რაც გავყავით, ხელყოფა ხომ არ გეკადრება.
სჯობს ღვთის გულისთვის შენი დათმე და აქაველნი
სამგზის, ოთხწილად მაგ დანაკარგს გადაგიხდიან,
როს მტკიცე ტროას დაანგრევენ ზევსის შეწევნით!
130 მყისვე მიუგო მძლე ატრიდმა აგამენონმა:
”უბადლო კი ხარ, აქილევსო, ღმერთის სადარო,
მაგრამ ნუ ფლიდობ, ასე უცბად თვალს ვერ ამიხვევ,
შენ არხეინა გსურს განძს ფლობდე, მე კი დამტოვო
უაზნოქმნილი!
დაბრუნებას მირჩევ ქალისა?
135 მაშინ აქაველთ დიდსულოვანთ სამაგიეროდ
შესაფერისი სხვა საუნჯე უნდა მიბოძონ!
თუ არ ინებებთ, თვითონ მოვალ, დავეუფლები
სიმდიდრეს შენსას, აიანტის, ოდისევსისა,
ვაი
უბედურს, ვისაც რისხვით თავს დავატყდები!
140 მაგრამ ამაზე შემდეგ ვიტყვით, ახლა კი დროა
შავმკერდა გემი ჩავაცუროთ ღვთაებრივ ზღვაში,
მძლე მეხოფურნი შევარჩიოთ, დავსხათ ზვარაკი,
ტურფაღაწვება ქრისეისი დავსვათ გემბანზე.
ხომალდს წარუძღვეს მჭევრმეტყველი ვინმე რჩეული
145 იდომენევსი, აიანტი ან ოდისევსი,
ან
თვითონ შენა, პელევსის ძევ უმამაცესო,
ზორვა ვყოთ, ვინძლო შეგვიწყალოს შორსმოისარმა!”
ცერად გახედა აქილევსმა, მრისხანედ უთხრა:
”ეჰ, შე ურცხვობის საბუდარო, პატივმოყვარევ!
150 ვინღა ისურვებს შეასრულოს ბრძანება შენი?
ვინღა შეებმის შეუპოვრად ტროელთა ლაშქარს?
განა მოვსულვარ, რომ ტროელებს, შუბის მტყორცნელებს
შევრკინებოდი? მე არ მახსოვს მათგან ზიანი:
ცხენთა რემა და ჯოგი როდი გაუტაცნიათ
155 უხვნაყოფიან და ხალხმრავალ ფთიიდან ტროელთ,
ჯეჯილი როდი უთელიათ! გვაშორიშორებს
ჩრდილის დამფენი მთაგრეხილი, ზღვა
მოგუგუნე.
შენდა შემხიდედ შევიკრიბეთ, შენს სახიეროდ,
მენელაოსის ნამუსისთვის ვიბრძვით, პირძაღლო!
160 აინუნშიაც არას აგდებ, მეც მემუქრები,
ჩემი ნადავლის მიტაცებას იქადი კიდეც,
აქაველებმა რომ მომიძღვნეს ბრძოლით დაქანცულს.
მე ანაკლები სულ მხვდებოდა შენზე ნაკლები,
ოდეს ვიკლებდით აყვავებულ ციხე
ქალაქებს.
165 თუმც შერკინების სისასტიკე ჩემი მკლავების
ხარჯზე წყდებოდა, როს გაყოფა დაიწყებოდა,
შენ უდიდესი წილი გქონდა, მე
უმცირესი. . .
უხმოდ ბანაკში ვბრუნდებოდი ბრძოლით მაშვრალი.
ახლა ფთიაში მივიჩქარი, ო, რა ტკბილია
170
შინ დაბრუნება მალემსრბოლი გემებით! კმარა
შენგან შერცხვენილს არ მსურს შენი განძი ვამრავლო!. . .”
მყისვე მიუგო თემისთავმა აგამენონმა:
”თავიდან მომწყდი, გაიქეცი, თუ გული გერჩის!
და არ გეგონოს, რომ ვერ დაგთმობ! ღირსებას ჩემსას
სხვაც ჰყავს ქომაგი, უწინარეს
ზევსი დიადი!
175 ყველაზე მეტად შენა მძულხარ ბელადთა შორის!
შენ მხოლოდ ომი გიხარია, სისხლისღვარა გატკბობს,
თუმც ძალა გამკობს, ეგეც ღვთისგან მოგნიჭებია!
შენი გემებით გამეცალე! მხედრობას შენსას
180 მირმიდონელთა ტომს უმეფე! არად მიღირხარ!
რა ბედენაა რისხვა შენი! გიქადი თვითონ:
რაკი აპოლონს ქრისეისის გაშვება უთქვამს,
დავთმობ! ჩემივე გემით წავა, ჩემს რაზმს ვაახლებ. .
თვით კი აწ მნებავვს ბრისეისი ლამაზღაწვება
185 შენ გამოგტაცო, რომ შეიცნო, ამაყო კაცო,
ჩემი უფლების სისასტიკე! დე ყველა ძრწოდეს,
ვინცა ეცდება გამიტოლდეს და გამეჯიბროს!”
ასე თქვა. პელიდს მწუხარება მოჰგვარა ამით.
ფიქრით მი
და
-
მო ორ აზრს შუა კრთებოდა გული:
190 ან უნდა ეძრო ხმალი, თეძოს რომ ეხლებოდა,
დამხვედურს დასხმოდა, დაცაეკლა აგამენონი,
ან დათრგუნა მრისხანება, გული დაეცხრო.
როცა ამ ფიქრით ემღვრეოდა სული, გონება,
საზარელ მახვილს იშიშვლებდა, ცით მოევლინა
195 ათენა ჰერას დავალებით: ღმერთს თეთრხელებას
თურმე ორივე მოყმის ბედით გული ეწვოდა.
ღმერთქალი გმირის ქერა კულულს ხელით შეეხო
მისთვის საჩინო, სხვათათვის კი უჩინოქმნილი.
შეკრთა აქილევს, უკუმიდგა, იცნო პალასი,
200 ათენას თვალნი შესაზარი ცეცხლით აენთო.
ქალღმერთს მიმართა აქილევსმა ფრთიანი სიტყვით:
”ფაროსან ზევსის პირმშოვ, მამცნე, რად მომევლინე,
აგამენონის ვერაგობა გსურდა გენახა?
მითქვამს და ვიცი, რომ ნათქვამი ამისრულდება:
205 ამ თავხედობას გადაჰყვება ამპარტავანი!”
ფეხმარდ აქილევსს თვალმცეცხლია ათენამ უთხრა:
”ცით მოველ, რათა რისხვა დათმო, დაგვემორჩილო.
მე მომავლინა თეთრხელება ქალღმერთმა ჰერამ,
ორივე მოყმის ბედით გული ეწვის თანაბრად.
210 სჯობს შუღლს ერიდო, დაიმშვიდო მრისხანე გული,
სიტყვებით კენწლე, ხოლო მახვილს ნუ შეეხები.
მითქვამს და ვიცი, რომ ნათქვამი ამისრულდება:
მოვა დრო, სამჯერ უძვირფასეს ჯილდოს მიიღებ
დამცირებისთვის! დაშოშმინდი, დაგვემორჩილე!”
215 ქალღმერთს ფეხმარდმა აქილევსმა ასე მიუგო:
”ვალად მმართებსო შევასრულო სურვილი თქვენი,
რაც უნდა რისხვით ვმძვინვარებდე, დაგყვებით ნებას,
ვინც ღმერთს მორჩილებს, მოწყალებას მისგანვე ელის”.
მძლავრი მრჯვენა დააბჯინა ვადას ვერცხლისას,
220 საზარი ხმალი კვლავ ჩააგო, ღმერთს დაუჯერა.
ათენამ მყისვე მიაშურა ოლიმპოს მწვერვალს,
ეგიოხ ზევსის სრა
სასახლეს და უკვდავ ღმერთებს.
ხოლო პელიდმა კვლავ მიმართა განრისხებულმა
ატრიდს
თემისთავს, გულში ბოღმა არ დასცხრომია:
225 ”მშიშარავ, ირმისგულიანო, ძაღლისთვალებავ,
მემთვრალევ, ლოთო! არ აგისხამს თორნ
-
მუზარადი
და სანგარიშიაც არასოდეს ჩასაფრებულხარ
ლაშქართან ერთად, სიკვდილივით შიშს გვრიდა ბრძოლა.
რა სათქმელია, ბანაკში მყოფს არაფრად გიღირს
230 ომნაცად მებრძოლს გამოსტაცო მონაპოვარი!
კაცთა შთანთქმელო, ლაჩართ ზედა მეფობის ღირსო,
ვაჰ, სხვა დროს ვინღა შეგარჩენდა მაგ თავხედობას!
გეტყვი ჩემს სათქმელს და შეგფიცავ საფიცარს ჩემსას,
ამ კვერთხსა ვფიცავ, აწ რომ ვეღარ აიყრის ფოთლებს,
235 ან შტოებს, მთაში მოკვეთილი ერთხელ ხიდან,
არც იყვავილებს, რადგან მძიმე ბრინჯაოს ცულმა
შტონი მოსხეპა და ფოთოლნი. . . დღეს ხელთ უპყრიათ
აქაველთ ძეებს, კრინიონის წესთა დამცველებს.
დე საწინდარად ექმნეს კვერთხი ზენაარს ჩემსას
240 დრო მოვა, კვლავაც აქაველებს მოენატრებათ
პელევსის შვილი, შენც ინანებ, როდესაც ლაშქარს
ვეღარ დაიხსნი კაცთამჟლეტი ჰექტორის ხმლისგან.
დაღუპვა გელით, სინანულით მჯიღს იცემ მკერდში,
რადგან შენ დათმე, შენ შერისხე უმამაცესი!”
245 ასე მიმარათა პელევსის ძემ. ძირს დასცა კვართხი
ირგვლივ ოქროთი მოოჭვილი. თქვა და ჩამოჯდა.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:11 | Сообщение # 4 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 700 კოშკზე ავიდა პერგამოსის, ეტლში იხილა
სახე მამისა და ხმამჭექარ ტროელი მაცნის.
შემდეგ ცხედარიც სარეცელზე შენიშნა ძმისა,
ქალაქს მოჰფინა გულსაკლავი გლოვა
გოდება:
”ტროლენო ქალნო, ტროელებო, მოდით, შეხედეთ
750 ჰექტორს, ადრე რომ შეფრფინვიდით ბრძოლიდან მოსულს,
ჩვენი ქალაქის, ჩვენი ხალხის სიხარულს დიადს!’
ასე გოდებდა. ილიონში კაცი ან ქალი
არ დარჩა, რომ არ შეემუსრა დარდს ენით უთქმელს.
ყველა მოაწყდა შესახვედრად მაღალ კარიბჭეს.
710 ყველაზე უწინ ახალგაზრდა ცოლი და დედა
თმა
ღაწვის ხოკვით ზედ დაემხნენ გიჟივით ცხედარს.
მკერდზე მიიკრეს მისი თავი. ტიროდნენ სხვებიც.
ალბათ, მთელი დღე, ელვარე მზის ჩასვენებამდე,
კარიბჭის გარეთ იგლოვებდა ხალხი გმირ ჰექტორს,
715 რომ მოხუც მეფეს ეტლიდანვე არ შეეძახა:
”გზა, მეგობრებო! შეიტანონ ტროას ცხეარი,
გული იჯერეთ, როცა სახლში მიასვენებენ!”
ასე თქვა.
ხალხმაც გაიწია და გზა დაუთმო.
შინ მიიტანეს, სარეცელზე დადეს სხეული.
720 მოზარენი და მოტირალნი ცხედართან ახლოს
იდგნენ, ჰგოდებდნენ გულში ჩამწვდომ ჰანგით საგლოველს,
ხოლო დიაცნი მოსძახოდნენ გულამოხვინჩევით.
ჯერ ანდრომაქემ, ახალგაზრდამ ცოლმა დაიწყო
მოთქმა,
თან გულში იხუტებდა ჰექტორს კაცთამჟლეტს:
725 ”ადრე წამიხვედ, ჩემო ქმარო, ადრე დამაგდე
ქვრივად, ადრე ძეც დამიობლე, ჯერაც უენო,
ვისაც სიცოცხლე მივანიჭეთ ჩვენ, ბედშავებმა!
ვერ მოესწრება სიჭაბუკეს! მანამდე ტროა
გაცამტვერდება: აღარ ჰყავხარ შემწე ფხიზელი,
730 ქალაქის მცველი და ქომაგი ქალთა და ჩვილთა!
მალე ტყვედქმნილებს წაათრევენ ღრმა ხომალდებით,
მეც უცილობლად, შენც აგრეთვე, შვილო ბედკრულო!
ქანცმილეული სამარცხვინო შრომით და ჯაფით
ემსახურები მკაცრ მბძანებელს, ან აქაველი
735 ხელს გტაცებს ხელში და კოშკიდან ძირს დაგანარცხებს,
შურისმგებელი დაკარგული ძმის, მამის, ძის გამო,
ჰექტორის მიერ ძლეულისა: მრავალ აქაველს
ბოლო მოუღო, სისხლიანი მიწა არგუნა.
მრისხანე იყო მამაშენი შერკინებისას.
740 თავით ბოლომდე მთელი ტროა დასტირის რჩეულს.
ენით უთქმელი დარდი ერგოთ უბედურ მშობლებს,
ვაი, ამ საზარ სარეცლიდან ხელი საყვარელს
არ მომეც, სიტყვა სანატრელი არ გამატანე,
745 დღითა და ღამით რომ მახსოვდა სახეცრემლიანს!”
ასე ჰგოდებდა. და მოთქვამდნენ ტროელნი ქალნი,
ამ დროს ჰეკაბემ იწყო მოთქმა საწყალობელი:
”ჰექტორ! ყველაზე საყვარელო ჩემს შვილთა შორის!
შენ ყოვლისშემძლე ღმერთებს მუდამ უყვარდით წინათ,
750 ახლაც ზეცაში დასტირიან შენს სიკვდილს ღმერთნი!
მე სხვა შვილები აქილევსმა, ფეხმარდმა გმირმა,
როგორც მონები, გამიყიდა ვრცელ ზღვათა იქით
სამოსში, იმბროსს, ან ღრუბლიან, უდაბურ ლემნოსს.
ხოლო შენ გძლია, ამოგართვა სული სპილენძით.
755 და თუმცა ბევრი კი გათრია შენგან ძლეული
პატროკლეს ირგვლივ, ამით მკვდარი ვერ გააცოცხლა!
ვით ნამით ნაზად დანამული, შინ განისვენებ,
თითქოს მოკვდავი, აპოლონ ღმერთს ვერცხლისმშვილდოსანს,
მსუბუქი ისრით დაუჭირა ანაზდეულად”.
760 ასე ჰგოდებდა, ისმა გვრინი საყოველთაო.
შემდეგ ელენემ იწყო მოთქმა საწყალობელი:
”ჰექტრო, ყველაზე საყვარელო მოყვარეთ შორის,
მაზლად მერგები, რადგან ქმრად მყავს ალექსანდროსი,
რომელმაც ტროას მომიყვანა. რად ვარ ცოცხალი!
765 მეოცე წელი მიილია დროის წრებრუნვის,
რაიც აქ მოველ და სამშობლო დავტოვე ჩემი,
მაგრამ ერთხელაც არ მასმინე სიტყვა აუგი,
მაშინაც, თუკი შინაური მეტყოდა საწყენს
ამაყი მაზლი, გინდა მული, ან დედამთილი.
770 მამამთილი კი როგორც მამა, მუდამ
მწყალობდა.
შენ გონს მოგყავდა, ვინც მერჩოდა, ყველას სიკეთეს
შენი კეთილი, სათნო სულით ჩააგონებდი.
აი რად ვტირი შენზეც, ჩემზეც
მე უბედური!
არავინ არ მყავს ვრცელ ტროაში ნუგეშის მთქმელი
775 და მეგობარი, ერთნაირად ყველასა ვძულვარ!”
ასე ჰგოდებდა და მოთქვამდა ურიცხვი ხალხი.
ბოლოს მოხუცმა პრიამოსმა მიმართა ტროელთ:
”ახლა, ტროელნო, მოიტანეთ შეშა! ნუ ფიქრობთ,
რომ არგიველნი ჩაგისაფრდნენ. თვით აქილევსმა
780 მომცა პირობა, როს გამიშვა; არ შეგაწუხებს
მანამდის, სანამ მეთორმეტე დღე შესრულდება”.
ასე ბრძანა და ტროელებმა ჯორ
სახედრბი
შეაბეს ურმებს, მოიყარეს ქალაქთან თავი.
ცხრა დღე მოჰქონდათ მათ ტროაში შეშა უზომო,
785 მეათე დღეს კი, როს გამოჩნდა ელვარე ეოს,
გლოვა
გოდებით მიიტანეს ჰექტორის გვამი,
კოცონზე დადეს და შეუნთეს ცეცხლი გიზგიზა.
ადგა ეოსი ცად ვარდისფერთითებიანი
და გმირ ჰქტორის ნაკვერჩხლებთნა მოგროვდა ხალხი
790 აურაცხელი, ყველამ თავი რომ მოიყარა,
ჩააქრეს მაშინ ნაღვერდალი, ღვინო ასხურეს,
სადაც კი ცეცხლი გიზგიზებდა. შემდეგ ღადარში
ძმებმა მოკრიფეს თეთრი ძვლები და მეგობრებმა.
მწარედ მოთქვამდნენ, უხვად ღაწვზე სდიოდათ ცრემლი.
795 ძვირფასი ნეშთი ნელა ჩადეს ოქროს ლარნაკში,
თხელი პეპლოსი დააფარეს ძოწით მოსილი,
ღრმა სამარეში ჩაასვენეს, ხოლო ზემოდან
დიდი ლოდები დააფარეს, მჭიდროდ დატკეპნეს,
შემდეგ ყორღანი აღუმართეს, დუდგნენ მცველნი,
800 რომ არ დასხმოდა სპა აბჯროსან აქაველების.
საფლავს მიწა რომ დააყარეს, ყველა წავიდა.
დიდი ქელეხი გაიმართა დიდ სასახლეში
ზევსის საყვარელ მეფის
მოხუც პრიამოსისა.
ასე დაკრძალეს იმ დღეს ჰექტორ, გმირი მხედარი.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:19 | Сообщение # 5 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| რისხვას, ღმერთქალო, უგალობე აქილევსისა,
აქაველთ თავს რომ დაატეხა ვნება ულევი!
გმირთა სულები გადახვეწა ქვეშეთის მხარეს,
გვამნი დაყარა ყვავ-ყორანთა დასაყივარად
5 და ძაღლთა წილად . . . ზევსის ნება მაშინ აღსრულდა,
მტრად მოეკიდნენ ოდეს ერთურთს მამაცთა მეფე
აგამენონ და აქილევსი, ღმერთის სადარი.
რომელმა ღმერთმა გააღვივა ნეტავი შუღლი?
– ლეტოს და ზევსის ძემ, მეფეზე განრისხებულმა.
10 სასტიკი ჭირი ჯარს შეჰყარა, მუსრი გაავლო:
რად მოეპყრაო უპატიოდ ქურუმს ატრიდი!
მოსულა ქრისე აქაველთა მალემსრბოლ გემთან,
სურდა ასული გამოეხსნა ურიცხვი ძღვენით.
ხელთ ჰქონდა ოქროს კვერთხი უფალ აპოლონისა,
15 თავსაკრიანი, აქაველებს ევედრებოდა,
ყველაზე მეტად – ორსავ ატრიდს, სპათა მესვეურთ:
”სპანო საბარკულმშვენიერნო! ატრევსის ძენო!
ოლიმპოს ღმერთნი შეგეწიონ, რომ პრიამოსის
ციხე დალეწოთ და მშვიდობით ეწვიოთ მამულს!
20 ოღონდ ასული დამიბრუნეთ, ძვენი ინებეთ,
პატივი დასდეთ შორსმოისარ უფალ აპოლონს!”
ერთხმად გაისმა აქაველთა მძლავრი ყიჟინა –
მოგვს პატივი ვცეთ, მივიღოთო ძვენიც მდიდარი.
მხოლოდ ატრიდმა გულთან ახლოს არ გაიკარა
25 მამის ვედრება, მოიშორა მრისხანე სიტყვით:
”გასწი, ბებერო! ხომალდებთან აღარ გიხილო!
ფეხს ნუ აითრევ და ნურასდროს ნურც მობრუნდები,
თორემ ვერ გიხსნის ვერც კვერთხი და ვერც ღვთის
გვირგვინი!
ქალს ვერ გავუშვებ, ტყვეობაში შემაბერდება,
30 არგოსში წავალთ, მოვაშორებ მშობლიურ მხარეს,
რომ სარეცელიც დამიმშვენოს სელის მბეჭველმა.
ნუღარ მარისხებ, გამეცალე ცოცხალი თავით!”
ასე თქვა, თრთოლვით შეისმინა სიტყვა მოხუცმა.
უხმოდ გაუყვა მრავალხმიან ზღვის სანაპიროს. . .
35 გასცილდა გემებს.
შეევედრა გულამომჯდარი
ლამაზთმიანი ლეტოს პირმშოს უფალ აპოლონს:
”მიხსენ მე, ვერცხლისმშვილდოსანო, ქრისეს ქომაგო,
კილას მფარველო, მძლე მეუფევ ტენედოსისა,
სმინთევსო!
თუკი შემიმკია ტაძარი შენი,
40 თუ შემიწირავს საზვარაკო მსუყე ბარკალი
ჯიხვთა და ხართა, შემეწიე!
რაც ცრემლი ვღვარე,
ბასრი ისრებით აზღვევინე დანაელთ ლაშქარს!”
ასე ღაღად-ყო და სხივოსან აპოლონს ესმა.
გული ირისხა, გადმოიჭრა ოლიმპოს მთიდან,
45 ბეჭზე კაპარჭი მოსალტული, მშვილდი მოეგდო
და ფრთოსან ისრებს აწივლებდა სისწრაფე სრბოლის, –
ღმერთი მაღალი მოღელავდა პირღამიანი.
გემებთან ახლოს ჩაიმუხლა, სტყორცნა ისარი,
ზარისმცემელი ვერცხლის მშვილდი ააზუზუნა.
50 მუსრი გაავლო მაწანწალა ძაღლებს, სახედრებს,
შემდეგ სიკვდილიის მთესველ ისრით მისწვდა მხედრობას.
გვამთა შთანთქმელი კოცონები დააგზნო ყველგან.
ცხრა დღე და ღამე ღვთის ისარი მუსრავდა ლაშქარს.
მეათე დღეს კი კრებდა უხმო ხალხს აქილევსმა.
55 ხელთეთრა ჰერამ შთააგონა ვაჟკაცს ეს აზრი,
ქალღმერთს დანაელთ სპათ ხილვით გული ეწვოდა.
ოდეს აქაველთ მოიყარეს კრებაზე თავი,
ადგა ფეხმარდი აქილევსი და ასე ბრძანა:
”აგრე მგონია, მრავალტანჯულთ გვმართებს, მეფეო,
60 შინ გავეშუროთ, თუ გვწადია, გავექცეთ სიკვდილს;
აქაველთ მუსრავს სნეულება, სასტიკი ომი!. .
ქურუმს მივმართოთ, ან მისანმა აგვიხსნას ეგებ –
სიზმრის ამხსნელმა (სიზმარსაც ხომ ზევსი მოგვივლენს) –
აპოლონ ღმერთი ასერ რისთვის შემოგვწყრომია?
65 აღთქმის გატეხამ განარისხა, თუ ითხოვს ჩვენგან
ასზვარაკეულს და საზორავს ვერძთა და ჯიხვთა,
რომ შეგვეწიოს, აგვაშოროს იავარყოფა!”
ასე თქვა. მაშინ თესტორის ძე კალქანტი ადგა,
ფრთოსან ჩიტებზე მჩხიბაობით სახელგანთქმული,
70 წარსულის, აწმყოს და მყოფადის საქმეთა მცოდნე.
ილიონისკენ გემებს იგი გამოსძღოლია,
აპოლონისგან რაკი ერგო მისნობის ნიჭი.
ახლაც კეთილი აზრით უთხრა გმირს თესტორიდმა:
75 ”ო, აქილევსო, ღვთის რჩეული, გიბრძანებია
აგიხსნათ რისხვა შორსმმუსვრელი აპოლონისა.
მე თანახმა ვარ, ოღონდ შენგან ზენაარს:
შემფიცე, გმირო, რომ დამიცავ სიტყვით თუ საქმით!
ვშიშობ – ვაი თუ მხოლოდ მეფე გავაგულისო,
80 – არგიველთა და აქაველთა ლაშქრის უფალი.
მდაბიოს მართებს არ აღაგზნოს სახმილი რისხვის,
ძრწოდეს, თუ სცოდა!
მეფე ბოღმას თავდაპირველად
გულში ინახავს, ჯავრს სანამდის არ ამოიყრის. . .
მაშ, თვით განსაჯე, შეძლებ იყო შემწე, შემხიდე?”
85 ფეხმარდმა გმირმა აქილევსმა მიუგო კალქანტს:
”ღვთის ნება გვამცნე გაბედულად, რაც უნდა იყოს!
ვფიცავ აპოლონს, ზევსის რჩეულს, რომელსაც, კალქანტ,
შენც ჰფიცავ ხოლმე, როს დანაელთ ღვთის ნებას
ამცნობ –
სანამდის პირში სული მიდგას და ვჭვრეთ მზის ნათელს,
90 დანაელთ შორის შენზე ვერვინ ხელს ვერ შემართავს!
თუნდ იყოს იგი თვით მრისხანე აგამენონი,
მთელს მხედრობაზე ზვიადობით აღმატებული”.
მაშინ თამამად თქვა მისანმა სწორუპოვარმა:
”აღთქმას და ზვარაკს არ მოითხოვს! ღმერთი შემოგვწყრა,
95 რაკიღა ქრისე დაუმცირა აგამენონმა,
ასული აღარ დაუბრუნა, ძღვენიც უარყო.
არვის დაგვინდობს ამისათვის შორსმოისარი
და არ მოიშლის არგიველთა განადგურებას,
სანამ არ მივგვრით მშობელ მამას პირმშოს შავთვალას,
100 და ჰეკატომბეს არ შევწირავთ კუნძულ ქრისეზე.
მხოლოდ მაშინღა დამშვიდდება ღმერთი მრისხანე”.
ეს თქვა თუ არა, აგამენონ ზეწამოიჭრა –
სივრცეთმპყრობელი ატრევსის ძე განრისხებული.
უგლიმი გული აღვსებოდა ბოღმით და ბრაზით,
აალებული თვალებიდან სულ ცეცხლსა ყრიდა.
105 კალქანტს შეხედა ღვარძლიანად და უთხრა ასე:
”შე ყიამყრალო! სასიკეთო რომ არ დაგცდება,
და გეამება ხალხს აუგი აუწყო მხოლოდ!
არასდროს გითქვამს სიტყვა გულის მაამებელი.
და აი ახლაც დანაელებს ამცნობ ღვთის ნებას,
110 თითქოს ხალხს ღმერთი შორსმმუსვრელი განრისხებია,
რომ არ მივიღე ქრისეისის გამოსასყიდი!
როგორ მეწადა ეს გოგონა შინა მყოლოდა,
ლამის მერჩივნა კლიტემნესტრას, ჩემს შესართველად
ქალწულად მოსულს! ქრისეს ასულს ხომ ვერვინ სჯობნის
115 ვერცა მშვენებით, ვერც გონებით და ვერცა საქმით.
მაგრამ მაინც ვთმობ, რაკი არ ჩანს ხსნა არსაიდან,
ვინძლო მხედრობის ავაცილო გაცამტვერება!
ოღონდ სანაცვლოდ სხვა საუნჯე უნდა მომართვათ,
საკადრისია არგიველთა შორის მე დავრჩე
120 მთლად გაძარცვული? თქვენ ხომ ხედავთ, ვთმობ, რაც
მებადა!”
მაშინ მიუგო აქილევსმა ღმერთის სადარმა:
”ატრევსის ძეო, თვალხარბო და გაუმაძღარო!
აქაველ მოყმეთ დიდსულოვანთ რა შეუძლიათ
მოგართვან?
განა აქვთ საერთო საუნჯე სადმე?
125 ციხე-ქალაქთა ნანგრევებში განძი გავყავით,
და რაც გავყავით, ხელყოფა ხომ არ გეკადრება.
სჯობს ღვთის გულისთვის შენი დათმე და აქაველნი
სამგზის, ოთხწილად მაგ დანაკარგს გადაგიხდიან,
როს მტკიცე ტროას დაანგრევენ ზევსის შეწევნით!
130 მყისვე მიუგო მძლე ატრიდმა აგამენონმა:
”უბადლო კი ხარ, აქილევსო, ღმერთის სადარო,
მაგრამ ნუ ფლიდობ, ასე უცბად თვალს ვერ ამიხვევ,
შენ არხეინა გსურს განძს ფლობდე, მე კი დამტოვო
უაზნოქმნილი!
დაბრუნებას მირჩევ ქალისა?
135 მაშინ აქაველთ დიდსულოვანთ სამაგიეროდ
შესაფერისი სხვა საუნჯე უნდა მიბოძონ!
თუ არ ინებებთ, თვითონ მოვალ, დავეუფლები
სიმდიდრეს შენსას, აიანტის, ოდისევსისა,
ვაი – უბედურს, ვისაც რისხვით თავს დავატყდები!
140 მაგრამ ამაზე შემდეგ ვიტყვით, ახლა კი დროა
შავმკერდა გემი ჩავაცუროთ ღვთაებრივ ზღვაში,
მძლე მეხოფურნი შევარჩიოთ, დავსხათ ზვარაკი,
ტურფაღაწვება ქრისეისი დავსვათ გემბანზე.
ხომალდს წარუძღვეს მჭევრმეტყველი ვინმე რჩეული –
145 იდომენევსი, აიანტი ან ოდისევსი,
ან თვითონ შენა, პელევსის ძევ უმამაცესო,
ზორვა ვყოთ, ვინძლო შეგვიწყალოს შორსმოისარმა!”
ცერად გახედა აქილევსმა, მრისხანედ უთხრა:
”ეჰ, შე ურცხვობის საბუდარო, პატივმოყვარევ!
150 ვინღა ისურვებს შეასრულოს ბრძანება შენი?
ვინღა შეებმის შეუპოვრად ტროელთა ლაშქარს?
განა მოვსულვარ, რომ ტროელებს, შუბის მტყორცნელებს
შევრკინებოდი? მე არ მახსოვს მათგან ზიანი:
ცხენთა რემა და ჯოგი როდი გაუტაცნიათ
155 უხვნაყოფიან და ხალხმრავალ ფთიიდან ტროელთ,
ჯეჯილი როდი უთელიათ! გვაშორიშორებს
ჩრდილის დამფენი მთაგრეხილი, ზღვა – მოგუგუნე.
შენდა შემხიდედ შევიკრიბეთ, შენს სახიეროდ,
მენელაოსის ნამუსისთვის ვიბრძვით, პირძაღლო!
160 აინუნშიაც არას აგდებ, მეც მემუქრები,
ჩემი ნადავლის მიტაცებას იქადი კიდეც,
აქაველებმა რომ მომიძღვნეს ბრძოლით დაქანცულს.
მე ანაკლები სულ მხვდებოდა შენზე ნაკლები,
ოდეს ვიკლებდით აყვავებულ ციხე-ქალაქებს.
165 თუმც შერკინების სისასტიკე ჩემი მკლავების
ხარჯზე წყდებოდა, როს გაყოფა დაიწყებოდა,
შენ უდიდესი წილი გქონდა, მე – უმცირესი. . .
უხმოდ ბანაკში ვბრუნდებოდი ბრძოლით მაშვრალი.
ახლა ფთიაში მივიჩქარი, ო, რა ტკბილია
170 შინ დაბრუნება მალემსრბოლი გემებით! კმარა –
შენგან შერცხვენილს არ მსურს შენი განძი ვამრავლო!. . .”
მყისვე მიუგო თემისთავმა აგამენონმა:
”თავიდან მომწყდი, გაიქეცი, თუ გული გერჩის!
და არ გეგონოს, რომ ვერ დაგთმობ! ღირსებას ჩემსას
სხვაც ჰყავს ქომაგი, უწინარეს – ზევსი დიადი!
175 ყველაზე მეტად შენა მძულხარ ბელადთა შორის!
შენ მხოლოდ ომი გიხარია, სისხლისღვარა გატკბობს,
თუმც ძალა გამკობს, ეგეც ღვთისგან მოგნიჭებია!
შენი გემებით გამეცალე! მხედრობას შენსას –
180 მირმიდონელთა ტომს უმეფე! არად მიღირხარ!
რა ბედენაა რისხვა შენი! გიქადი თვითონ:
რაკი აპოლონს ქრისეისის გაშვება უთქვამს,
დავთმობ! ჩემივე გემით წავა, ჩემს რაზმს ვაახლებ. .
თვით კი აწ მნებავვს ბრისეისი ლამაზღაწვება
185 შენ გამოგტაცო, რომ შეიცნო, ამაყო კაცო,
ჩემი უფლების სისასტიკე! დე ყველა ძრწოდეს,
ვინცა ეცდება გამიტოლდეს და გამეჯიბროს!”
ასე თქვა. პელიდს მწუხარება მოჰგვარა ამით.
ფიქრით მი-და- მო ორ აზრს შუა კრთებოდა გული:
190 ან უნდა ეძრო ხმალი, თეძოს რომ ეხლებოდა,
დამხვედურს დასხმოდა, დაცაეკლა აგამენონი,
ან დათრგუნა მრისხანება, გული დაეცხრო.
როცა ამ ფიქრით ემღვრეოდა სული, გონება,
საზარელ მახვილს იშიშვლებდა, ცით მოევლინა
195 ათენა ჰერას დავალებით: ღმერთს თეთრხელებას
თურმე ორივე მოყმის ბედით გული ეწვოდა.
ღმერთქალი გმირის ქერა კულულს ხელით შეეხო –
მისთვის საჩინო, სხვათათვის კი უჩინოქმნილი.
შეკრთა აქილევს, უკუმიდგა, იცნო პალასი,
200 ათენას თვალნი შესაზარი ცეცხლით აენთო.
ქალღმერთს მიმართა აქილევსმა ფრთიანი სიტყვით:
”ფაროსან ზევსის პირმშოვ, მამცნე, რად მომევლინე,
აგამენონის ვერაგობა გსურდა გენახა?
მითქვამს და ვიცი, რომ ნათქვამი ამისრულდება:
205 ამ თავხედობას გადაჰყვება ამპარტავანი!”
ფეხმარდ აქილევსს თვალმცეცხლია ათენამ უთხრა:
”ცით მოველ, რათა რისხვა დათმო, დაგვემორჩილო.
მე მომავლინა თეთრხელება ქალღმერთმა ჰერამ,
ორივე მოყმის ბედით გული ეწვის თანაბრად.
210 სჯობს შუღლს ერიდო, დაიმშვიდო მრისხანე გული,
სიტყვებით კენწლე, ხოლო მახვილს ნუ შეეხები.
მითქვამს და ვიცი, რომ ნათქვამი ამისრულდება:
მოვა დრო, სამჯერ უძვირფასეს ჯილდოს მიიღებ
დამცირებისთვის! დაშოშმინდი, დაგვემორჩილე!”
215 ქალღმერთს ფეხმარდმა აქილევსმა ასე მიუგო:
”ვალად მმართებსო შევასრულო სურვილი თქვენი,
რაც უნდა რისხვით ვმძვინვარებდე, დაგყვებით ნებას,
ვინც ღმერთს მორჩილებს, მოწყალებას მისგანვე ელის”.
მძლავრი მრჯვენა დააბჯინა ვადას ვერცხლისას,
220 საზარი ხმალი კვლავ ჩააგო, ღმერთს დაუჯერა.
ათენამ მყისვე მიაშურა ოლიმპოს მწვერვალს,
ეგიოხ ზევსის სრა-სასახლეს და უკვდავ ღმერთებს.
ხოლო პელიდმა კვლავ მიმართა განრისხებულმა
ატრიდს – თემისთავს, გულში ბოღმა არ დასცხრომია:
225 ”მშიშარავ, ირმისგულიანო, ძაღლისთვალებავ,
მემთვრალევ, ლოთო! არ აგისხამს თორნ-მუზარადი
და სანგარიშიაც არასოდეს ჩასაფრებულხარ
ლაშქართან ერთად, სიკვდილივით შიშს გვრიდა ბრძოლა.
რა სათქმელია, ბანაკში მყოფს არაფრად გიღირს
230 ომნაცად მებრძოლს გამოსტაცო მონაპოვარი!
კაცთა შთანთქმელო, ლაჩართ ზედა მეფობის ღირსო,
ვაჰ, სხვა დროს ვინღა შეგარჩენდა მაგ თავხედობას!
გეტყვი ჩემს სათქმელს და შეგფიცავ საფიცარს ჩემსას, –
ამ კვერთხსა ვფიცავ, აწ რომ ვეღარ აიყრის ფოთლებს,
235 ან შტოებს, მთაში მოკვეთილი ერთხელ ხიდან,
არც იყვავილებს, რადგან მძიმე ბრინჯაოს ცულმა
შტონი მოსხეპა და ფოთოლნი. . . დღეს ხელთ უპყრიათ
აქაველთ ძეებს, კრინიონის წესთა დამცველებს. . .
დე საწინდარად ექმნეს კვერთხი ზენაარს ჩემსას –
240 დრო მოვა, კვლავაც აქაველებს მოენატრებათ
პელევსის შვილი, შენც ინანებ, როდესაც ლაშქარს
ვეღარ დაიხსნი კაცთამჟლეტი ჰექტორის ხმლისგან.
დაღუპვა გელით, სინანულით მჯიღს იცემ მკერდში,
რადგან შენ დათმე, შენ შერისხე უმამაცესი!”
245 ასე მიმარათა პელევსის ძემ. ძირს დასცა კვართხი
ირგვლივ ოქროთი მოოჭვილი. თქვა და ჩამოჯდა.
პირისპირ ჰყავდა აგამენონ გააფთრებული.
ნესტორმა ამოდ მოუბარმა, პილოსის მეფემ,
გოლულვით ტკბილი სიტყვით მიმართა მოყმეთ.
250 უკვე გამქრალა ქვეყნად მოკვდავთ ორი თაობა,
მის დროს შობილი და პილოსში დასახლებული.
მესამე მოდგმას ხელმწიფობდა ახლა მოხუცი.
კეთილი გულით მიუბრუნდა თანამებრძოლებს:
”ღმერთო, აქაველთ მიწას დიდი ურვა დაატყდა,
255 გაიხარებენ პრიამე და პრიამეს ძენი,
ყველა ტროელი სიხარულით სულასაც აღივსებს,
თუ ყური მოჰკრა თქვენს ქიშპობას, დანაელთ შორის
სწორუპოვარნო ბრძოლის ველზე თუ საფიხვნოზე!
ნებას დამყევით, თქვენ ხომ ჩემზე უმრწემესნი ხართ!
260 ბევრი მიხილავს მამაცი და სვიანი გმირი
და ხშირად ტკიბილი საუბარიც მქონია მათთან.
მაგრამ ვერც ვნახავ, არც მინახავს ვინმე სადარი
პერითოესი, გინდ დრიანტის ხალხის ბელადის,
ექსადიესი, კაინევსის, პოლიფემისა,
265 ეგეოსის ძის თესავესისა, უკვდავთა სწორის!. .
აი, ვინ იყო მოკვდავთაგან დიდების ღირსი!
თვით უძლეველნი უძლიერესთ ძლევდნენ სპილენძით,
ტოლს არ უდებდნენ მთი ურჩხულებს და ამარცხებდნენ.
მათ ვმეგობრობდი, როს განვშორდი პილოსის მხარეს,
270 აპიეს მიწას შორეულსა. თვითონ მიმიხმეს.
რაც ძალა მქონდა, მეც ბრძოლაში მხარს ვუმაგრებდი.
ვინ შეედღება დღეს იმ გმირებს ძალგულოვნებით,
ვინ გაუბედავს შერკინებას? მაგრამ ჩემს რჩევას
ყურად იღებდნენ, არც თქვენ გაწყენთ ნათათბირევი.
275 შენ, აგამენონ, რაც არ უნდა ძლიერი იყო,
აქაველთ ჯილდოს – ლამაზ ასულს ნუ სტაცებ პელიდს.
და შენც აქილევსს, მოერიდე მასთან ქიშპობას!
არ ღირსებია ესოდენი დიდება არც ერთს
მეფეს სკიპტროსანს, ზევსის მიერ აღზევებულსა.
280 შენ განთქმული ხარ სიმამაცით, გშობა ქალღმერთმა,
მაგრამ ის შენზე ძლიერია: უთვალავ ხალხს ფლობს.
გული იყუჩე, აგამენონ, მე გთხოვ, მხცოვანი,
დაიცხრე რისხვა აქილევსზე, ყველა აქაველს
აღემატება, უძლეველი ბურჯი ბრძოლისა!”
285 უმალ მიუგო მამაცთ მეფემ აგამენონმა:
”სამართლიანად, გონივრულად ბრძენებ, მოხუცო!
მაგრამ ამ კაცმა აღზევება მოიწადინა,
სურს მბრძანებელად მოევლინოს ლაშქარში ყველას,
მე კი ფიქრადაც მორჩილება არ გამივლია!
290 განა მამაცად რომ უშვიათ უკვდავ ღვთაებებს,
იმიტომ აძლევს თავს უფლებას პირში მაგინოს?
სიტყვა მრისხანედ ჩამოართვა გმირმა ფეხმარდმა:
”მხდალად მიხმობენ და ლაჩარი ვიქნები მართლაც,
თუ შენს ბრძანებას უდრტვინველად დავემონები!
295 სხვისგან ელოდე მორჩილებას და არა ჩემგან!
აინუნშიაც არ ჩავაგდებ მე შენს ბრძანებას!
ერთს კიდევ გეტყვი და განსაჯე გულში, მეფეო:
ქალისთვის არც შენ, არც არავის შევებრძოლები –
ნება თქვენია, თქვენვე მიგაქვთ თქვენივე ჯილდო!
300 ოღონდ გახსოვდეს, ჩემს მალემსრბოლ, შავ ხომალდებზე
სხვას უნებართვოდ ვეღარაფერს ვერ ახლებ ხელსა!
თუ გული გერჩის, ერთი სინჯე, იხილოს ყველამ –
ეგ შენი შავი სისხლი შუბლზე ვით დამეღვენთოს!”
ასე კენწლავდნენ ერთურთს გმირნი მხედართმთავარნი.
305 წამოიმართნენ, წამოშალეს აქაველთ კრება.
მირმიდონელთა გემებისკენ გამწყრალ აქილევსს
გაჰყვა ერთგული მენეტიდი და რაზმი მისი.
აგამენონმა ჩააცურა ზღვაში ხომალდი,
ოცი მენიჩბე შეარჩია, დასხა ზვარაკი
310 დე ქურუმ ქრისეს ქალიშვილი დასვა ხომალდზე.
გემს მიუძღოდა ოდისევსი, ჭკუაულევი.
სწრაფად გასწიეს, სველ შარაზე გაფრინდა გემი.
ლაშქარს უბრძანა მხნე ატრიდმა – განწმენდილიყვნენ.
აქაველთ მტვერი სხეულისა ზღვას გაატანეს.
315 აპოლონისთვის აარჩიეს შემდეგ ზვარაკი,
ჯიხვნი და ხბონი უნაყოფო ზღვის პირას დაწვეს,
აბოლქვილ კვამლით ცას აღწევდა მსხვერპლის სურნელი.
ასე იღვწოდნენ არგიველნი.
ატრიდს კი რისხვა
არ დასცხრომია და ახსოვდა, რაც დაიქადა.
320 მალე მოიხმო ევრიბატე და ტალთიბიოს,
მრისხანე მეფე თვის შიკრიკებს ასე მოძღვრავდა:
”ჩემო ერთგულნი, აქილევსის ბანაკს ეწვიეთ,
ხელი ჩასჭიდეთ, აქ მომგვარეთ ბრისეს ასული.
თუ არ დაგითმოთ, გამობრუნდით, მე თვითონ მივალ,
325 ძალით მოვტაცებ და გაჩენის დღეს ვაწყევლინებ!”
ასე დამოძღვრა, დაადევნა მრისხანე სიტყვა.
უხმოდ გაუდგნენ მრავალხმიან ზღვის სანაპიროს.
ბანკს ეწვივნენ, მირმიდონელთ მალემსრბოლ გემებს,
და იქ იხილეს აქილევსი კარავთან მჯდომი,
330 ჩაფიქრებული.
ნახვა მათი როდი ეამა.
ორივ დაიბნა.
შიშით ძრწოდნენ, ელოდნენ რიდით.
დანაბარევი ვერც რა უთხრეს და ვერც რა ჰკითხეს,
მალე მიუხვდა გულისწადილს, მიმართა გმირმა:
”სალამი თქვენდა, უკვდავთა და მოკვდავთ მაცნენო!
335 თქვენ კი არა და ბრალი ატრიდს მოეკითხება –
მან მოგავლინათ ჩემი ნორჩი ბრისეისისთვის.
ძმაო პატროკლევ, მოიყვანე და მიეც ქალი,
დე წარიტაცონ, მაგრამ თვითვე მეყოლონ მოწმედ
ღმერთთა წინაშე, ყველა მოდგმის კაცთა წინაშე,
340 წინაშე მეფის მძვინვარისა, რომ დრო დადგება –
დაუმძიმდება ჩემი გაცლა, არ აცილდება
ლაშქარს შერცხვენა და სიკვდილი. . . მძვინვარებს ალბათ,
არ ძალუძს აწმყოს და მყოფადის დაკავშირება,
არ იცის, როგორ უზრუნველყოს ხსნა მხედრობისა”.
345 ასე თქვა. ძმობილს მენეტიდი დაემორჩილა,
ხელით მოჰგვარა კარავიდან ლამაზღაწვება,
მოციქულთ მისცა. გზას გაუდგნენ აქაველთ მხარეს,
თან ქალი გაჰყვათ ნაღვლიანი.
ცრემლმორეულმა
პელიდმა მყისვე მეგობრები დატოვა მარტო,
350 ჭაღარა ზღვასთან დაჯდა, ტალღებს ბნელს გაცქეროდა,
ცრემლებს იწმენდდა ძვირფას დედის მავედრებელი:
”დედაო, როცა მშობე ქვეყნად საწუთრო-მცირე,
რატომ დიდება არ მარგუნა მაღლით მგრგვინავმა
დიადმა ზევსმა, რად ღირსება არ მომანიჭა?
355 ძალა-უფლებით აგამენონს თავს გაუვიდა,
წილ-ხვედრი ჩემი მომტაცა და თვითონ ფლობს ნადავლს!”
ასე გოდებდა ცრემლიანი.
დედა უსმენდა
მოხუც ნერევსის სავანეში, ზღვის ჯურღმულებში.
თეთრქაფა ზღვიდან ღრუბელივით ამოფრთხიალდა,
360 ახლოს მიუჯდა ცრემლის მფრქვეველ პირმშოს
საყვარელს.
ეფერებოდა, ხელს უსვამდა, ეტყოდა ტკბილად:
”რა, შვილო ჩემო, რადა გმინავ, შენს გულს რა დარდი
შემოსევია? ხვაშიადი გამაგებინე!. . .”
ამოიხვნეშა და მიუგო გმირმა ფეხმარდმა:
365 ”განა არ იცი? ყოვლის მცოდნეს რაღა გიამბო?
დავესხით თებეს, ჰეტიონის ღვთაებრივ ქალაქს,
იავარვყავით, რაც ხელთ ვიგდეთ, შინ წამოვასხით;
აქაველებმა, ვით წესია, გაიყვეს დავლა:
ატრიდს ვარგუნეთ ქრისეს ქალი ლამაზღაწვება. . .
370 მალე მოადგა აპოლონის ქურუმი ქრისე
არგიველთ გემებს რვალით ნაჭედს, შავფერდებიანს,
სურდა ასული გამოეხსნა ურიცხვი ძღვენით.
ხელთ ჰქონდა ოქროს კვერთხი უფალ აპოლონისა,
თავსაკრიანი.
აქაველებს ევედრებოდა.
375 ყველაზე მეტად ორსავ ატრიდს, სპათა ბელადებს
ერთხმად გაისმა აქაველთა მძლავრი ყიჟინა-
მოგვს პატივი ვცეთ, მივიღოთო ძღვენიც მდიდარი.
მხოლოდ ატრიდმა გულთან ახლოს არ გაიკარა
მამის ვედრება, მოიშორა მრისხანე სიტყვით.
380 წავიდა ქრისე გულნატკენი. ვერცხლისმშვილდამ კი
მალე უსმინა მღაღადებელს – უყვარდა ქრისე:
უსმინა და ჯარს დამღუპველი ისრები სტყორცნა.
მუსრი გაავლო ხალხს.
უკვდავი ღმერთის ისრები
თავით ბოლომდე მთელს ბანაკში სიკვდილს თესავდნენ.
385 ბრძენმა კალქანტმა გვამცნო ნება ფოიბოსისა.
დავაცხროთ-მეთქი, პირველმა ვთქვი, ღმერთი მძვინვარე.
რისხვით აინთო აგამენონ, ზეწამოიჭრა,
მემუქრებოდა, აღასრულა კიდეც ქადილი!
ქრისეში მიჰყავთ აქაველებს ასული მოგვის,
390 მსუბუქ ხომალდით აპოლონი ზვარაკი მიაქვთ.
ჩემთან კი მეფის ორი მაცნე მოვიდა ახლა,
ბრისეს ასული გამომტაცეს, ჯილდო ძვირფასი!
დედაო, შენ ხომ ძლიერი ხარ, შენ შემეწიე,
ოლიმპოს წადი, შეევედრე ზევსს ყოვლისშემძლეს,
395 სიტყვით ან საქმით თუ ოდესმე გიამებია.
სიყმაწვილის ჯამს მე მსმენია, მშობლიურ სახლში
ამაყად გითქვამს, რომ თვით ზევსი, ღრუბელთმქუფრავი
უკვდავთა შორის შენღა იხსენ მძიმე ხვედრისგან;
ოდეს ღმერთებმა გაუბედეს მამას შეთოკვა –
400 პოსეიდონმა, ათენამ და ხელთეთრა ჰერამ,
ქალღმერთო, შენღა დაამსხვრიე ზევსის ბორკილი!
მრავალქედიან ოლიმპოზე უხმე ასხელას
(ღმერთნი ბრიარეს უწოდებენ, კაცნი – ეგეონს), –
საშინელ ტიტანს, რომ აჭარბებს მამასაც ძალით.
405 კრონიდთან დაჯდა ბუმბერაზი, მძლავრი, ამაყი.
ღვთაებებს შიში შეეპარათ, უკუდგნენ მყისვე. . .
ეს მოაგონე, მუხლზე ხელი მოხვიე აჯით,
რომ მამას ჩვენსას ტრიელების ეჭიროს მხარე,
არგიველები გემებამდე, ზღვამდე მიჭეჭყოს,
410 მოსრას და მოსპოს. დაე, მეფის შეიცნოს ფასიც,
იგრძნოს ატრიდმაც ქედმაღალმა – რა დააშავა,
რომ შეურაცხჰყო გულუმხნესი აქაველთ შორის!”
პასუხად უთხრა შვილს თეტისმა თვალცრემლიანმა:
”შვილო, რად გზარდე, ვარამისთვის მხოლოდ შობილო!
415 ღმერთმა ქნას, შეძლო აქვე დარჩე უცრემლ-უნაღვლოდ,
მცირე გაქვს დღენი სიცოცხლისა, ახლოა ბოლო,
ყველა მოკვდავზე უფრო ადრე შეხვდები სიკვდილს!. . .
ავ დღესა გშობე, შვილო ჩემო, მშობლიურ სახლში. . .
წავალ თოვლიან ოლიმპოზე და ელვისმტყორცნელს
420 წვრილად ვუამბობ ყოველივეს, იქნებ მისმინოს.
ხოლო შენ დარჩი მირმიდონელთ მალემსრბოლ გემთან –
განრისხებული და ლაშქრობას თავი არიდე.
მეხისმტყორცნელი წუხელ შორეთს, ოკეანეში
ღმერთებთან ერთად ეთიოპებს სტუმრად ეწვია.
425 მეთორმეტე დღეს დაბრუნდება ოლიმპო მთაზე.
მაშინ სასახლეს მივადგები სპილენძით ნაგებს,
მეუფის მუხლებს მოვეხვევი და გულს მოვულბობ”.
თქვა და დატოვა. მოყმე სატრფოს ლამაზსარტყლიანს,
ატრიდის მიერ მიტაცებულს, დარდობდა ისევ. . .
430 ჭკუაულევი ოდისევსიც ამ დროს მიადგა
აპოლონ ღმერთის ზვარაკითურთ ლაღ ქრისეს ყურეს.
მსუბუქი გემი შესრიალდა ღრმა ნავსადგურში.
სწრაფად დაკეცეს იალქნები შავი ხომალდის.
ანძა ბაგირით დაუშვეს და მოარგეს ბუდეს.
435 ნავსაყუდელში დაამაგრეს გემი უმალვე –
ქვები ჩაყარეს, ნავსაბმელით მიაბეს სადგომს.
სანაპიროზე გადმოვიდნენ, ჩამოიყვანეს
ხმელეთზე ხბონი – ჰეკატომბე აპოლონისა.
მშობელ მიწაზე ქრისეისი ჩავიდა ბოლოს.
440 საკურთხეველთან მიიყვანა ის ოდისევმა,
მოხუცს მიჰგვარა. მიესალმა ბრძნული სიტყვებით:
”ატრიდის ნებით ფოიბოსის ქურუმს გეახელ,
თან მომყავს ქალი, ჰეკატომბეს ვუძღვნი აპოლონს
დანაელთაგან.
მუხლს მოვიდრეკთ მის საამებლად,
445 ვინ გაგვირისხდა და არგიველთ ურვა არგუნა”
თქვა და მიჰგვარა ქრისეისი, მოხუცი შვებით,
სანუკვარ პირმშოს ჩაეკონა.
აქაველებმა
წმინდა ზვარაკი მიიყვანეს საკურთხველთან.
წყლით განიბანნენ, მარილი და ქერი აიღეს,
450 ლოცვა წარმოთქვა ქრისემ ცისკენ ხელაპყრობილმა:
”გენუკვი, ვერცხლისმშვილდოსანო, ქრისეს ქომაგო,
კილას მფარველო, მძლე მეუფევ ტენედოსისა!
შენ გულმოწყალე იყავ, ოდეს გეაჯებოდი,
შენ განმადიდე, როს დათრგუნე აქაველები!
455 ახლაც მისმინე, აღასრულე მოხუცის აჯა,
დანაელთ დასჯა აკმარე და სენი აშორე!”
ასე ღაღადყო და სხივოსან აპოლონს ესმა.
მყის წმინდა ზვარაკს მარილი და ქერი აყარეს,
გადაუწიეს მათ კისერი, გამოჭრეს ყელი,
460 ტყავი გააძვრეს და ბარკლები ქონში ორკეცად
გახვიეს, ზედვე შემოაწყვეს ხორცის ნაჭრები.
ნელ ცეცხლზე წვავდა მათ მოხუცი და წითელ ღვინოს
ზედ ასხურებდა. ყრმებს ხუთკბილა ეჭირათ ხელში.
ბარკლები შეწვეს და იგემეს შიგნეულობა,
465 რაც დარჩა, ისიც წვრილად დაჭრეს და შამფურებზე
წამოგებული ნაკვერჩხლებზე ააშიშხინეს.
როს დაამთავრეს სამზადისი, დასხდნენ ნადიმად.
საერთო ლხინში არვინ დარჩა მოულხენელი.
როცა დაიცხრო შიმშილი და წყურვილი ყველამ,
470 ყრმებმა მარჯვნიდან დაუარეს, ღვინით პირთამდე
სავსე სასმისი მეინახეთ ჩამოურიგეს.
მთელი დღე ჰანგით აამებდნენ უფალ აპოლონს,
ხმამაღლა პეანს უმღეროდნენ ყრმა აქაველნი.
მას ადიდებდნენ, ისრის მტყორცნელს, მას ახარებდნენ.
475 მზე ჩაესვენა და წყვდიადი ჩამოწვა ღამის.
ძილს მისცეს თავი ზღვაოსნებმა გემის სადგომთან.
ღამე ვარდისფერთითებიან ეოსს გაეპო,
როს გზას გაუდგნენ აქაველნი ბანაკისაკენ.
ზურგქარი ვერცხლისმშვილდოსანმა თან მიადევნა.
480 ანძა დადგეს და თეთრი აფრა ააფრიალეს,
ქარმა დაბერა მეყსეულად, გემის კიჩოსთან
აფორიაქდნენ, ახმაურდნენ უმალ ზვირთები.
გემი მიქროდა და ტალღბზე კვალსა სტოვებდა.
როს მიაღწიეს აქაველთა მხედრობის ბანაკს,
485 გამოათრიეს ზღვის ნაპირზე გემი შავმკერდა,
მაღლა ქვიშაზე ააცურეს, მორი დაუდეს
და გაიფანტნენ თავ-თავიანთ ხომალდებისკენ.
ამ დროს შავმკერდა გემთან მარტო იჯდა მრისხანე
ყრმა ღვთისმიერი, აქილევსი, გმირი ფეხმარდი.
490 აღარც ბჭობაში – გმირთ დიდების მოსახვეჭელში,
აღარც ბრძოლაში აღარ იყო. დარდი სერავდა
მის გულს, ნატრობდა ბრძოლასა და თევგამოდებას.
ბოლოს გავიდა თორმეტი დღ და დაუბრუნდნენ
მარადიული ღვთაებანი დიად ოლიმპოს.
495 წინ მიუძღოდა ზევსი. დედას შვილის ვედრება
ახსოვდა,
ადრე ამოვიდა ქაფიან ზღვიდან,
დილის ბურუსში გაეშურა ოლიმპოს მთისკენ.
განმარტოებულს ელვისმტყორცნელ კრონიონს შეხვდა
მრავალქედიან ოლიმპოს მთის მაღალ მწვერვალზე.
500 წინ დაუჩოქა, მეყსეულად მარცხენა ხელი
მუხლზე მოხვია, მარჯვენა კი ნიკაპს შეახო,
მავედრებელმა ასე უთხრა უკვდავთა მამას:
”თუკი ოდესმე, მამა ზევსო, მიამებია
სიტყვით ან საქმით, ამისრულე ერთი მუდარა!
505 შური მიძიე პირმშოსათვის
საწუთრო-მცირე
აგამენონმა დაამდაბლა, მამაცთა მეფემ,
ჯილდო წაართვა და თვითონვე დაეპატრონა.
შური იძიე, ზეციურო მეუფე ზევსო!
იყავ ტროელთა შემწე, სანამ აქაველები
510 არ მიაგებენ კვლავ აქილევსს კუთვნილ ღირსებას”.
ასე ამბობდა. უბრად იჯდა ღრუბელთმქუფრავი.
თეტისი კვლავაც ჩახვეოდა მეფის მუხლებს.
ფეხქვეშ განრთხმული ელოდა და ევედრებოდა:
”აღთქმა მომეცი და თანხმობით დახარე თავი.
515 ან უარმყავი, უშიშარო, თქვი და ვირწმუნებ,
უკვდავთა შორის მე რომ გძულვარ ყველაზე მეტად”.
ამოიხვნეშა და მიუგო ღრუბელთმქუფრავმა:
”ვწუხვარ, რომ ჰერას კვლავ აღუძრავ სიძულვილს ჩემსას.
დამამცირებელ სიტყვებს მეტყვის და გამაშმაგებს,
520 უკვდავთ კრებულში განუწყვეტლივ ისეც მაყვედრის,
რომ თითქოს ტროელთ ვეხმარები მძიმე ბრძოლაში.
გამცილდი ახლა, ოლიმპოზე თვალი არ მოგკრას.
სხვა დანარჩენზე მე ვიზრუნებ და შევასრულებ:
აჰა, დამშვიდდი, თანახმა ვარ, დაბლა ვხრი თავსა.
525 ეს უკვდავთათვის უდიდესი საწინდარია –
სიტყვას არ გავტეხ, განმტკიცებულს სამარადისოდ,
და არ აღსრულდეს – არ იქნება, რასაც კვერს დავკრავ!”
თანხმობის ნიშნად ძირს დახარა შავი წარბები,
მყისვე კრონიდის უჭკნობ თავზე სურნელოვანი
530 თმები შეირხა და ოლიმპო იძრა დიადი.
შემდეგ ვერცხლისფერმუხლიანი თეტისი ადგა
და ოლიმპოდან გაეშურა ზღვის ჯურღმულისკენ.
ზევსი დაბრუნდა სასახლეში.
წამოიშალნენ
ძვირფასი მამის შესახვედრად მარადუკვდავნი,
535 ვერვინ გაბედა, კრონიდს რომ არ შეგებებოდა.
ოლიმპიელი ტახტზე დაჯდა. ქალღმერთმა ჰერამ
იგრძნო ყოველი, ზევსთან ნახა გმირის მშობელი,
ღმერთი ვერცხლისფერმუხლიანი – შვილის ნერევსის.
ღვარძლით მიმართა მეყსეულად ქალღმერთმა კრონიდს:
540 ”ვერაგო, შენთან რომელ უკვდავს მოუნდა ბჭობა?
შნ ხომ გჩვევია საიდუმლო ფიქრებს მიეცე
და მე ყოველი დამიმალო! შენი სურვილით
აროდეს გითქვამს ჩემთვის ერთიც რამ ხვაშიადი”.
მას უთხრა ზევსმა, უკვდავთა და მოვკდავთა მამამ:
545 ”ნუ გაქვს იმედი, ყოველივე იცოდე, ჰერა,
დაგიმძიმდება ცოდნა ეგე, თუმცა ცოლი ხარ!
რისი გაგებაც შეიძლება, არც გაიგება
შენზე უადრეს არც მოკვდავთა, არც უკვავთ მიერ.
ხოლო თუ ღმერთთა უკითხავად გადავწყვეტ რასმე,
550 ნუღარ ჩამკითხავ, ნურც მიხვედრას ეცდები შენით!”
ზევსს კვლავ შესძახა ხარისთვალა ქალღმერთმა ჰერამ:
”ღრუბელთმქუფრავო! კრონიონო, აბა რას ბრძანებ?
მე არც მიკითხავს, უშენოდაც არ მდომებია
მივხვედრილიყავ.
რაიც გინდა, ასრულებ კიდეც.
555 მხოლოდ ერთს ვშიშობ, ვაი თუკი გადაგიბირა
ღმერთმა ვერც
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:20 | Сообщение # 6 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 190 ”შე უგუნურო! განა გმართებს მხდალივით შიში,
შენცა დამშვიდდი, დაამშვიდე გარშემო ყველა,
არავინ არ იცის ატრევსის ძის ფიქრთა სამანი.
მან გამოგვცადა, მაგრამ ახლა დასჯის აქაველთ,
თანაც ხომ ყველა არ გვესმოდა, რასაც ამბობდა.
195 თუ გაგვირისხდა, სასტიკ სასჯელს მოუვლენს ლაშქარს:
ღმერთის ნაშიერს, სვიან მეფეს დიდი აქვს ძალა –
ზევსმა უბოძა, ზევსს უზომოდ უყვარს ატრიდი”.
თუ შეხვდებოდა მეამბოხეს, კვერთხსაც დასცემდა,
მრისხანე სიტყვით მოიყვანდა ხოლმე ჭკუაზე:
200 ”შე უგუნურო! იყუჩე და ერწმუნე მუდამ
შენზე ღირსეულთ. უძლურო და ბრძოლის მოშიშო,
არც ომში და არც თათბირებზე ხარ სათვალავში!
ხომ ვერ ვიმეფებთ ჩვენ ყველანი აქაველებზე,
მრავალმეფბა არ ეგების, ერთი ხამს მეფე,
205 ერთი უფალი! ვისაც ცბიერ კრონოსის წულმა
კვერთხი უბოძა და კანონი, მეფეც ის არის!”
დაიმორჩილა ძალით სპანი და საფიხვნოზე
მოცვივდა ხალხი გემებიდან, ბანაკებიდან –
გუგუნით, თითქოს ნაპირს ზვირთი მრავალხმიანი
210 შეხეთქებია და ზღვის დვრინი თან გაჰყოლია.
ყველა დაწყნარდა, ყველამ მშვიდად მოიკალათა,
მხოლოდ თერსიტე ყრანტალებდა უზომოდ ყბედი,
თავში სულ მყრალი უბჟუოდა სიტყვები თავხედს,
მიზეზს ეძებდა, რომ მეფენი ელანძღა მუდამ,
215 და არავითარს სამარცხვინოს არ თაკილობდა.
ტროაში მოჰყვა ლაშქარს გონჯი, უსაზიზღრესი,
ელამი, კოჭლი, კუზიანი, მოხრილი მხრები
ზედ გულის კოვზთან რომ შეყროდა, თავის კინკრიხო
წაწვეტებოდა, უწესრიგოდ ეყარა ღინღლი.
220 სძულდა ოდისევს, უფრო მეტად კი – აქილევსი,
მიწყივ ლანძღავდა.
ამჟამად კი მძლე აგამენონს
უშვერი სიტყვით მიმართავდა.
უკვე აქაველთ
დრტვინვა გაისმა, მრისხანებამ მოიცვა ყველა.
ის კი ყაყანით მისდგომოდა მძლე აგამენონს:
225 ”რაღა გაწუხებს, ან რითა ხარ უკმაყოფილო?
რვალით აგევსო ჩარდახები, ბევრი მხევალიც
ჩაგიმწყვდევია, აქაველნი თავდაპირველად
რომ აგირჩევენ, ციხე-კოშკთა დამაქცეველნი.
კვლავ ოქრო გინდა რომ მოგართვას ტროელმა ვინმემ
230 ცხენთა მხედვნელმა და ძე თვისი გამოისყიდოს,
ვინც მე მოგგვარე შებორკილი, ან სხვა მებრძოლმა?
სხვა გსურს დიაცი, რომ ტრფიალით ისიამტკბილო,
უჩუმრად დაიმარტოხელო?
განა შეგფერის
იყო ბელადი და მხედრობა გასწირო უღვთოდ?
235 ო, სულმდაბალნო, მხდალნო, ქალნო, არ-აქაველნო!
გავყვეთ ხომალდებს სამშობლოსკენ, დარჩეს მარტოკა,
ტროის ციხესთან ელაციცოს წაგლეჯილ ნადავლს,
ეგება მიხვდეს – ბრძოლის ველზე ვინ ემსახურა!
მან დაამცირა აქილევსი, მოყმე უებრო,
240 ჯილდო წარსტაცა და დღეს თვით ფლობს.
მაგრამ მგონია
დიდად არ სწუხს გმირი, თორემ შენს სიცოცხლეში
ეს იქნებოდა ვერაგობა უკანასკნელი!”
ასე იყბედა მძლე ატრიდის მაგინებელმა.
მყის ღვთაებრივი ოდისევსი მიიჭრა მასთან,
245 რისხვით შეხედა და შესძახა გამძვინვარებით:
”ჰოი, თერსიტევ, ყაიმყრალო, რეგვენო, ყბედო!
როგორა ბედავ, მხედართმთავარს პირში ეჩრები!
არავინ არის მოკვდავთ შორის შენზე უგვანი,
ვინც კი ილიონს მოჰყოლია ღვთაებრივ ატრიდს.
250 ნუ გაგიჩრია პირში ყველა მეფის სახელი,
მათს ძვირს ნუ ამბობ, გაქცევაზეც ხმა არ გაიღო!
მაგრამ ვინ იცის, საქმე როგორ დაგვირგვინდება,
სიამეს მოვმკით თუ სიავეს აქაველთ ძენი?
შენ აგამენონს, ატრევსის ძეს, ხალხთა მეუფეს
255 გულარხეინად ლანძღავ, თითქოს ბევრს აძლევენო
დანაელები მონაპოვარს, ყბად აგიღია.
მაგრამ მე გეტყვი და მერწმუნე, არ გავტეხ სიტყვას,
თუ კვლავ ილაყბებ, როგორც ახლა, მაშინ იცოდე:
თავი არ შერცეს ძლიერ მხრებზე მამაც ოდისევსს,
260 დღიდან მამაც ნუ ერქმევა ტელემაქოსის,
ტანსაცმელს ხელით ტანზე თუ არ შემოგაძარცვავ,
და აკივლებულს არ გაგაგდებ ხომალდებისკენ
ხალხის დასიდან, სამარცხვინოდ, მკაცრად გაწკეპილს!”
265 უთხრა და დასცხო მყისვე კვერთხი ქედზე, ბეჭებზე,
მოკუნტულ მებრძოლს გადმოსცვივდა ცხარე კურცხალი,
წითელი ზოლი ოქროს კვერთხმა ზურგზე დაატყო,
იქვე უმწეოდ ჩაიკეცა ათრთოლებული.
ტკივილმა სახე დაუმანჭა, მორწყული ცრემლით.
270 ჭმუნვა გაქრა და ყველამ გულით გადიხარხარა.
ერთი-მეორეს შეჰყურებდა, ამბობდა ზოგი:
”ღმერთმანი, ბევრი კარგი საქმის მოთავე გახლავს,
გზიანად განსჯის ოდისევსი, წყვეტს ბრძოლის ბედსაც.
ახლაც ჩვენს შორის მან ითავა კეთილი საქმე,
275 როს გაცოფებულ მეამბოხეს ხმა ჩაუწყვიტა.
რაღა თქმა უნდა, ეს თავხედი ვეღარ შეჰკადრებს
აქაველთ მეფეს უშვერ სიტყვებს ამიერიდან!”
ასე ამბობდნენ.
გმირი ოდისევსს, ქალაქთა დამპყრობს,
ხელთ კვერთხი ეპყრა.
ათენას კი თვალებბრიალას
280 მიეღო მაცნის გარეგნობა, ხალხს აჩუმებდა
წინა რიგებში, მოშორებით მდგომ აქაველთაც,
მოუსმინეთო, მიიღეთო რჩევა გმირისა.
კეთილი გულით მიმართავდა ლაშქარს ოდისევს:
”ხედავ, ატრიდო აგამენონ, რომ აქაველნი
285 შენს სახელს სირცხვილს უმზადებენ სამარადჟამოს,
სიტყვას გატეხენ, ლაშქრობის წინ რომ მოგცეს, მეფევ,
როცა გულდაგულ მოიწევდნენ ილიონისკენ –
ქალაქს ავიღებთ, გამარჯვებით დავრუნდებითო.
როგორც ბალღები მეძუძურნი, ქვრივნი დიაცნი,
290 დღეს შესტირიან ერთურთს და შინ მიუხარიათ,
ძნელია ბრძოლა და იმიტომ მიუხარიათ!
როს მოგზაური ცოლს სცილდება, თვე გასრულდება,
გემი მზადაა, მაგრამ კაცი დგას დარდიანი,
აჩერებს შმაქი ქარიშხალი, ზღვის მღელვარება.
295 ჩვენ კი ცხრა წელი გაგვისრულდა, ომი არ დაცხრა,
მე როდი ვდრტვინავ, მაგრამ ვიტყვი, რომ აქაველნი
ისე დარდობენ ხომალდებთან, როგორც ის მგზავრი:
რცხვენიათ დაცდაც, არხეინად შინ დაბრუნებაც.
ცოტა ხანს კიდევ მოვითმინოთ, ო, საყვარელნო!
300 ვნახოთ, ღირს ვენდოთ მკითხაობას ბრძენი კალქანტის?
ხომ ყველას გვახსოვს, – მოწმენი ვართ, რაც მაშინ მოხდა, –
ყველას, სიკვდილი ბედისერით ვისაც არ ერგო.
ახლახანს იყვნენ აქაველთა გემნი ავლიდთან,
პრიამოს მეფის მწუხარების მოსასწავებლად.
305 მახსოვს, ნაკადთან შევიკრიბეთ, საკურთხეველზე
მსხვერპლად რჩეული ჰეკატომბე შევსწირეთ ღმერთებს,
სადაც ჭადრის ფესვს ამოსჩქეფდა წყარო კამკამა.
ჩვენ სასწაული იქ ვიხილეთ ჭრელი დრაკონი
საზარი, ზევსის მოვლენილი დღისით და მზისით,
310 საკურთხევლიდან გასრიალდა. ხეს შემოერტყა.
ზემოთ ბეღურის პაწაწინა ბარტყები იყვნენ,
შეფარებოდნენ ხშირ ფოთლებს და ჭადრის წვეროებს.
რვა იყო, მეცხრე – დედა, მათი გამომჩეკელი,
ყველა ჩაყლაპა, საცოდავად რომ ჭყლოპინებდნენ.
315 ბედშავი დედა არ მოსცილდა, ფრენდა გარშემო,
ზეაიკლაკნა, მასაც პირი ნაკრტენზე სტაცა.
როგორც კი შთანთქა ბარტყები და პატარა ჩიტი,
თვით იქცა მსხვერპლად სასწაულის: ვინც გააჩინა,
მანვე აქცია ქვად – ცბიერი კრონოსის შვილმა.
320 ხმაგაკმენდილნი შევცქეროდით, შეძრწუნებულნი
ჰეკატომბესთან ამ ღვთაებრივ, საზარ სასწაულს.
კალაქანტმა გვითხრა, ღმერთთან ნების მაუწყებელმა:
”რატომ გაჩუმდით, თმახუჭუჭა აქაველებო?
ამ სასწაულით ხომ თვით ზევსმა მოგვცა ნიშანი,
325 რომ უკვდავება მოსავს სახელს, გვიან მოხვეჭილს.
რამდენი ჩიტიც გადაყლაპა წეღან ურჩხულმა, –
რვა იყო, მეცხრე – დედა, მათი გამომჩეკელი,
სწორედ იმდენხანს ჩვენც ვიბრძოლებთ, მეათე წელს კი
დავაქცევთ ტროას, ქალაქს ფართოფოლორცებიანს”.
330 მან ასე გვითხრა.
ყველაფერი სრულდება ახლა,
გამაგრდით, ლამაზ საბარკულით მოსილო ყრმანო,
სანამ პრიამეს დიად ციხეს სულ არ დავლეწავთ!”
თქვა და გაისმა არგიველთა მძლავრი ყიჟინა,
გაეპასუხა ამ ხმას გრგვინვით შემოგარენი.
335 ხოტბას ასხამდნენ აქაველნი ღვთიურ ოდისევსს.
სიტყვა წარმოთქვა გერენელმა გმირმა ნესტორმა:
”ღმერთმანი, მართლაც ბავშებივით ვმსჯელობთ ყველანი,
თითქოს ბრძოლისა არაფერი არ გაგვეგება!
რაღა ფასი აქვს მაშინ ლოცვას ან წმინდა აღთქმას?
340 იქნებ სულ ცეცხლმა შთანთქა ბჭობაც, ზრუნვაც მამაცთა,
ზედაშე, ხელის ხელთ მიცემა ნიშნად კავშირის?
ერთურთს სიტყვებით ვეჯიბრებით, ვერ წავადექით
საქმეს ვერაფრით, დიდი ხანი დავყავით აქა.
ატრიდოს ახლაც, როგორც ადრე, სულით ძლიერით
345 იმეფე, ბრძოლად წაუძეხი მამაც არგიველთ!
თითო-ოროლა აქაველნი გინდ არ წამოგყვეს,
არ აუხდება მაინც მხდალებს გულის წადილი,
არ დავბრუნდებით არგოსს, სანამ არ დავრწმუნდებით
ნატყუარია თუ წრფელია აღთქმა კრონიდის.
350 ძლევა გვიმისნა ფაროსანმა მძლეთამძლე ზევსმა,
იმ დღესვე, როცა არგიველნი გემებზე დასხდნენ –
ილიონისთვის სიკვდილის და ტანჯვის მომგვრელნი.
მხარმარჯვნივ ელვით გვანიშნებდა ღმერთი სიკეთეს!
დე, ნურვი ფიქრობს შინ გაქცევას, ტროელთ ცოლების
355 ხვევნით სანამდის არ დატკბება და არ მიუზღავს
ელენეს დარდის და ფარული ცრემლებისათვის!
და თუკი ვინმეს მაინც გული შინ მიუჩქარის,
მრავალხოფიან შავ ხომალდებს შეახოს ხელი
ყველაზე ადრე და იქ ჰპოვოს სიკვდილი თვისი!
360 შენს რჩევას ვისმენთ და შენც ჩვენსას უსმინე, მეფევ!
ცუდს არას გეტყვი, გონივრულ აზრს ათხოვე ყური:
ფილებად დაჰყავ სპა, ატრიდო, და ფრატრიკებად,
ფრატრია გაჰყვეს ფრატრიას და ფილე კი ფილეს.
თუ აქაველებს დაარწმუნებ, ასე იბრძოლონ,
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:21 | Сообщение # 7 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 365 მაშინ შეიცნობ ტომესა და ბელადებს შორის
მხდალსა და მამაცს და იმასაც გაიგებ მაშინ –
ღმერთების ნებით ვერ ვძლევთ ტროას ქონგურებიანს,
თუ უძლურნი ვართ, ანდა ბრძოლის ვართ უმეცარნი?”
ასე მოუბარს უპასუხა აგამენონმა:
370 ”ყველა აქაველს ბრძნული ბჭობით სჯობნი, მოხუცო!
მამაო ზევსო, ათენავ და აპოლონ ღმერთო!
ათი მრჩეველი კიდევ მომცა,ნეტავ ასეთი,
ქედს მოიხრიდა ჩემს წინაშე ტროა-ქალაქი,
ციხე, ქცეული ნაცარ-ტუტად აქაველთ მიერ.
375 მაგრამ კრონიდი ფაროსანი მხოლოდ ვაებას,
საბედისწერო და ამაო მტრობას თავს მახვევს.
ტყვე ქალისათვის წავეკიდე ფეხმარდ აქილევსს,
დავცილდი ჩემდა სავაგლახოდ აღელვებული.
თუკი ოდესმე შევრიგდებით, უეჭველია,
380 ვეღარაფაერი ვერ ააცდენს ტროად დაღუპვას.
ახლა სადილი გვმართებს, შემდეგ შევუდგეთ არესს,
შუბის წვერები წავმახოთ და ფარი გავეროთ,
უხვი საკვები მივცეთ ყველამ დარახტულ ცხენებს,
ეტლი გავსინჯოთ და ბრძოლაზე ვიფიქროთ მხოლოდ,
385 მთელი დღე ერთურთს შევეჯიბროთ არესის ველზე.
არ ეღირსება დასვენება სპათა ფალანგებს,
მარტო ღამე თუ დააოკებს კაცთ მძვინვარებას,
ოფლი გაწუწავს მებრძოლთ მკერდზე აზიდულ ფარის
ღვედებს, ხელები დაგვაწყდება შუბისტარებზე,
390 ელვარე ეტლში ბედაური გაიქაფება. . .
თუ ვინმეს ვნახავ, რომ გაურბის ხელჩართულ ბრძოლს,
მიილტვის შავი გემებისკენ, აღარ დავინდობ,
ძაღლებისა და ყვავ-ყორნების საყვლეფად ვაქცევ!”
მოყმეთ ყიჟინა დასცეს, თითქოს ზვირთი შხუილით
395 შეასკდა ნაპირს, აქოჩრილი ნოტოსის მიერ,
კლდეს შეელეწა, გარს რომ უვლის ყოველთვის ტალღა,
როგორც კი ქარი დაუქროლებს რომელიმე მხრით.
მყის გაიფანტნენ აქაველნი ხომალდებისკენ,
კვამლი ავარდა ყველგან, სადილს ეშურებოდნენ.
400 ყველა თავის ღმერთს მსხვერპლს სწირავდა, ევედრებოდა
ხსნას სიკვდილისგან და არესის რისხვისგან შველას.
მსუქანი ხარი ხუთწლიანი აგამენონმა
მსხვერპლად შესწირა ყოვლისშემძლე უფალ კრონიონს,
აქაველთ შორის ღირსეული ბელადნი იხმო,
405 თავდაპირველად ნესტორს თხოვა და იდომენევსს,
ორთავ აიანტს, ტიდევსის ძეს – გმირს სახელოვანს,
შემდეგ ოდისევსს, ზევსის სადარს ენამჭევრობით.
თვითონ მოვიდა მენელაოს კეთილშობილი,
რამაც აუნთო ძმას გონება, უწყოდა კარგად.
410 მოზვერთან დადგნენ და აიღეს მათ წმინდა ქაერი,
ღმერთს შეჰღაღადა აგამენონ ერისმთავარმა:
ზევსო სვიანო, ზეცის მკვიდრო, შავღრუბლიანო!
არ დაგვიბნელო მზე, წყვდიადი თვალს არ მოჰფინო,
სანამ არ ვაქცევთ ნაცარ-ტუტად ჭერს პრიამოსის,
415 კვამლში გახვეულს, ბჭესთან ცეცხლს არ ავაგიზგიზებთ,
და შემოვახვევ რვალით ქიტონს ჰექტორს გულმკერდზე,
ხოლო გარშემო მანამ მოყმის მოძმე მრავალი
პირქვე გართხმული მიწას კბილით ჩააფრინდება!”
ასე თქვა, მაგრამ არ ესმოდა კრონინონს ლოცვა:
420 მსხვერპლი მიიღო. ხოლო ტანჯვა არ მოუშალა.
ილოცეს, ქერი და მარილი აყარეს შემდეგ,
ყელი გამოჭრეს, ამოიღეს ოთხში ზვარაკი,
მყისვე ნეკნები მოაშორეს, ორკეცი ხორცით
დაფარეს, ზედვე დააფინეს რბილი ნაწილი,
425 დაწვეს ყოველი მშრალი და ფოთოლგაცლილ შტოებზე.
შამფურს ააგეს, აალებულ ჰეფესტოს ცეცხლზე
დაატრიალეს და იგემეს შიგანი მსხვერპლის,
სხვა დანარჩენის, ნაწილ-ნაწილ, წვრილად დაჭრილი,
გათლილ შამფურზე ფრთხილად შეწვეს, შემდეგ აიღეს.
430 მორჩნენ საზრუნავს და მაშინვე გამართეს ლხინი,
ყველა შეექცა, არავინ დარჩა მოულხენელი.
სმითა და ჭამით როცა ხალხმა იჯერა გული,
ბრძენმა ნესტორმა თქვა, მხედარმა გერენიელმა:
”ატრევსის ძეო, აგამენონ ერისმთავარო,
435 თუ კიდევ დიდხანს აქ დავრჩებით და დროს დავკარგავთ,
ვერ შევასრულებთ ღმრთის მონდობილ საქმეს დიდებულს.
უბრძანე რვალისქიტონიან აქაველთ მაცნეთ,
ძახილით უხმონ ხომალდებთნ ყველა მოლაშქრეს,
ჩამოვუაროთ არგიველთა დაწყობილ რიგებს
440 და მეყსეულად გავაღვიძოთ შმაგი არესი”
ასე თქვა, დაჰყვა აგამენონ ერისმთავარი,
მქუხარეხმიან მებუკეებს უბრძანა მეფემ –
ბრძოლად მოეხმოთ თმახუჭუჭა აქაველები.
ყიჟინა დასცეს მაცნეებმა, სწრაფად მოგროვდნენ,
445 გარს შემოუდგნენ ატრეიონს ქველნი მეფენი
სპათა დასწყობად და ათენაც მათთანვე იყო,
ხელთ აიგიდა ეპყრა მარად შეუმუსვრელი,
ოქრომოსილი ქანაობდა ზედ ასი ფოჩი
და თითო ფოჩი ასი ხარი ეღირებოდა.
450 ელვის სისწრაფით დაუარა აქაველთ ლაშქარს,
ბრძოლად მოუხმო, სიმტკიცე და ძალა შეჰმატა,
გული აღუგზნო მოყმეთ მტერთან შესარკინებლად.
ომი გაუხდათ უამესი, ვიდრე გემებით
ტკბილი სამშობლო მიწისაკენ შემობრუნება.
455 თითქოს მთის თხემზე ავარდნილა ცეცხლი სასტიკი,
უსიერ ტყეს წვავს, შემოგარენს ანათებს ალი,
სპილენძი ისე ლაპლაპებდა, როს სპა დაიძრა,
შუქს ჰფენდა ეთერს და ელავდა ვიდრე ცათამდე.
ვით უთვალავი ფრინველები გუნდი და გუნდი –
460 გრძელყელიანი გედების და წეროებისა
აზიის ველზე, კვასტრიოსის სანაპიროზე
აქეთ და იქით დაფრთხიალებს, ფრთებს ატყლაშუნებს,
მაღლით შრიალი დაეშვება, ისე გაცვივდნენ
აქაველები კარვებიდან, ხომალდებიდან
465 სკამანდრიოსის ველზე, და მყის ცხენთა ფლოქვებქვეშ,
გმირების ფეხქვეშ აგუგუნდა საზარლად მიწა.
სკამანდრიოსის ველს მოედო სპა უთვალავი,
როგორც ფოთლები, ვით ყვავილნი ვარდობისთვეში.
ვით უთვალავი ბუზთა გუნდი რიალ-რიალით
470 ირევა სოფლად, მწყემსის ქოხთან, გარშემო უვლის,
გაზაფხულის ჟამს, რძე ქოთნებში როს მიჩხრიალებს,
ისე ურიცხვი იყო ჯარი აქაველების,
გულანთებული მტრის გათელვის, ბრძოლის წყურვილით.
როგორც მწყემსები, თხათა არვე რომ აირევა,
475 გამოარჩევენ სხვა მრავალთა შორის თავისას,
ისე აწყობდნენ ჯარს რამზებად წინამძღოლები.
მათ შორის იყო აგამენონ ერისმთავარი,
თვალებით ჰგავდა და იერით ზევსს მეხისმტყორცნელს,
არესს სხეულით, ხოლო მკერდით – თივთ პოსეიდონს.
480 როგორც მთელს ჯოგში ერთი კურო გამოირჩევა,
და ახოვნებით ყველა მოზვერს დაჯაბნის ხოლმე,
იმ დღეს ისეთი ძალა მისცა მაღალმა ზევსმა
ხალხთა მეუფე აგამენონს, გმირს ურჩეულესს.
მიმღერეთ ახლა, ო, მუზებო, ოლიმპოს მკვიდრნო, –
485 თქვენ ღმერთები ხართ, შეგიძლიათ ჭვრეტა ყოველის,
ჩვენი კი, უმეცართ, მხოლოდ ძველი თქმულებით ვიცით
წინამძღოლები დანაელთა და მესვეურნი.
მე ბევრს ვერ ვიტყვი და ვერ შევძლებ ყველას ჩამოთვლას,
ათი ენა და ათი პირი რომ მქონდეს კიდეც,
490 ხმა-მოუღლელი და ძლიერი, სპილენძის მკერდი.
მუზებო, მკვიდრნო ოლიმპოსი, ზევსის ასულნო,
თქვენ გამახსენეთ, ილიონზე ვინც გაილაშქრა,
ჩამოთვლი გემთა მეთაურებს და ყველა ხომალდს.
ბეოტიელებს მოუძღოდნენ: პენელეოსი,
495 არქკესილაოს, კლონიოსი, პროთოენორი
და ლეიტოსი, – ჰირიასა და ავლიდაში,
სქონოსს, სკოლოსში დასახლებულთ, ეტეონოსის
ხევში, გრაიას, მიკალესოსს, თსეპეიაში,
ჰარმას გარშემო, ელესიოსს და ერითრეში,
500 ელეოსშიაც, ჰილესა და პეტეონშიაც,
ოკალეეში, მედენოში, მდიდრულ ქალაქში,
ევრეტრისს, კოპეს და მტერდმრავალ ქალაქ თისებში,
კორონეიას, ბალახიან ჰალიასტროში,
პლატაიაში და გლისანტში რომ ჰქონდათ ბინა,
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:21 | Сообщение # 8 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 505 ჰიპოთებეში – უხვ ქალაქში, წმინდა ორქესტოსს,
ჭალაში, სადაც სამსხვერპლო აქვს ღმერთ პოსეიდონს,
მიდეიაში და არნეში, სად ჰყვავის ვაზი,
შორს ანთედონში და ღვთაებრივ, წმინდა ნისაში.
ორმოცდაათი გემი იყო და ყოველ მათგანს
510 ბეოტიელი მოჰყვებოდა ასოცი მოყმე.
ასპლედონსა და მინიოსის ორქომენს მცხოვრებთ
ასკალაფოს და იალმენოს, არესის ძენი
უძღოდნენ. შობა ასტიოქემ აკტორის სხვენზე
ისინი, როცა შეეუღლა მორცხვი ქალწული
515 მწველი, ფარული სიყვარულით უმძლავრეს არესს.
ძმებს ოცდაათი გემი ჰყავდათ ჩამწკრივებული.
სქედიოსი და ეპისტროფოს – ძენი ნავბოლიდ
იფიტოსისა მოუძღოდნენ მამაც ფოკეელთ,
კიპარისოსში, პითონეში, ღვთაებრივ კრისას,
520 დავლიდასა და პანოპევსში, ანემორეას,
ჰიამპოლისის მიდამოში დასახლებულებს
და ღვთაებრივი კეფისოსი სანაპიროსთან,
ლილაიაში სამოსხლო ჰქონდათ წყლის პირას.
ორმოცი გემო მოჰყვა გმირებს შავფერდიანი.
525 ფოკეელები მიჯრით მიჰყვნენ მარცხენა მხრიდან
ბეოტიელებს, ესწრაფოდნენ მტრის ჯართან შებმას.
იილევსის ძე აიანტი ლოკრებს მთავრობდა,
ტელამონის ძე აიანტის ვერ შესადარი,
მაგრამ აქველთ შორის სელის თორნის მოსილი
530 გმირი ყველაზე მარჯვედ ფლობდა საბძოლო ბოძალს.
სახლ-კარი ჰქონდათ ლოკრებს კინოსს, კალიაროსში,
ოპოენტს, ბესას, სკარფესა და ავგეიაში,
ბოაგრიოსის ნაპირებთან, ტარფეს, თრონიოსს.
ორმოცი გემი მოჰყვა ლოკრებს შავფერდიანი,
535 ლოკრებს – ევბეის მიღმა მხარეს დასახლებულებს.
ევბეას მცხოვრებ, გულადობით განთქმულ აბანტებს,
ერეტრიაში, ქალკიდაში, ჰისტაიაში,
ზღვისპირა ქალაქ კერინთოში, მაღალ დიონში,
კარისტოში და სტირას მხარეს დასახლებულებს
540 არესის მოდგმის ელფენორი მეთაურობდა,
ქალკოდონტის ძე, აბანტების მხნე წინამძღოლი.
გრძელთმებიანი აბანტები მას მოჰყვებოდნენ,
იფნისტარიან ოროლებით სწყუროდათ მხედრებს
მომხვდურთა მკერდი დაელეწათ, აბჯრით დაცული.
545 ორმოცი გემო მოჰყვა გმირებს შავფერდიანი.
კეთილად ნაგებ ციხე-ქალაქ ათენის მკვიდრებს,
სად ერექთევსმა დაივანა, ნაყოფიანი
მიწის ნაშობმა (აღუზრდია იგი ათენას
და დიდ ტაძარში ათენისა მოყვანია,
550 სადაც მოყმენი ათენელთა თავს ავედრებნდნე
ყოველ წლის ბოლოს ხბორების და ბატკნების ზორვით),
წინ მენესთევსი მოუძღოდა პეტეოსის ძე,
მისი სადარი მოყმე ქვეყნად არა შობილა,
რომ ისე მარჯვედ შეძლებოდა სპათა დაწყობა.
555 მხოლოდ მხცოვანი ნესტორი თუ შეედრებოდა.
ორმოცდაათი მათ ჩამოჰყვა შავი ხომალდი.
სალამინიდან აიანტმა თორმეტი გემი
ჩამოიყვანა, ათენელთა ფალანთან დადგა.
არგოსში მცხოვრებთ, ტირინთოსში გალავანიანში,
560 ჰერმიონეში, ღრმა ყურეში მდგარ ასინეში,
ტროიძენსა და ვაზით განთქმულ ეპიდავროსში,
აიგინაში, მასეტაში მცხოვრებ აქაველთ
წინამძღოლობდნენ დიომედე უმამაცესი
და სთენელოსი, საყვარელი ძე კაპანევსის.
565 მათ მოჰყვა მოყმე ღვთაებრივი – ევრიალოსი,
ტალაონიდი მეფის, გმირი მეკესტევსის ძე.
ყველას სარდლობდა დიომედე უმამაცესი.
ოთხმოცი გემი მოჰყვა გმირების შავფერდიანი.
კეთილად ნაგებ ციხე-ქალაქ მიკენის მკვიდრნი,
570 კეთილად ნაგებ კლეონეში, უხვ კორინთოში,
ორნეიეში მოსახლენი, არაითირეს
და სიკიონში, სად ადრესტოს მეფობდა წინათ,
ჰიპერესიეს და ბჭემაღალ გონოესაში,
პელენოში და ეგიონის შემოგარენში,
575 ეგილოსში, ჰელიკეში დამკვიდრებულნი
ასი ხომალდით აგამენონს წამოეყვანა.
სპა ჰყავდა ატრიდს ყველაზე მხნე, ყველაზე მეტი,
მეფე სპილნეძის ელვარებით იყო მოსილი
და ამაყობდა გმირთა შორის გამორჩეული,
580 თვისი სიმხნევით და ლაშქართა თვისთა სიმრავლით.
ლაკედემონის ხეობებში მცხოვრები ხალხი,
ფარისს, სპარტასა და მტრედებით განთქმულ მესეში,
ბრისეიეში და მშვენიერ ავგეიეში,
ამიკლესა და სანაპირო ქალაქ ჰელოსის,
585 ლაასის მკვიდრნი და მხარეთა ოიტილოსის –
ძმამ მოიყვანა ატრიდისა – მენელაოსმა
სამოცი გემით, ცალკერძოვე დააბანაკა.
თვით ამხედრებდა, თავის ძალის სჯეროდა მამაცს,
ბრძოლად უხმობდა, მას სწყუროდა ყველაზე მეტად
590 ელენეს ტანჯვა-ვაებისთვის შურისძიება.
იქვე მოსულან პილოსს, თრიოსს და არენეში,
უხვი აიპიში, ალფეოსის ხევსი მცხოვრებნი,
კიპარისეენტს, ჰელოსსა და ამფიგენიას,
პტელეოსსა და დორიონში, სადაც მუზებმა
595 თრაკიელ მგოსანს ხმა წაართვეს თამირისს, მოსულს
ექალიედან, ევრისტოსის ექალიედან
იგი ზვიადად აცხადებდა, გავიმარჯვებო,
თუნდაც მუზებს რომ გამაჯიბრონ, ზევსის ასულებს.
თვალი დაუსვეს და ღვთიური სიმღერის ნიჭი
600 გაქრა, მუზებმა დაავიწყეს კითარის დაკვრა.
ნესტორ უძღოდა სპას, მხედარი გერენიელი.
ოთხმოცდაათი გარანდული გემო ჩამოჰყვა.
არკადიაში, კილენის მთის ფერდობზე მცხოვრებთ,
სად დგას ტაგრუცი, საფლავია ეპიტიოსის,
605 ფენეოსში და არვემრავალ ორქომენოსში,
რიპეს, სტრატიეს და ენისპეს, სად მიწყივ ქარი
ქრის და ნავარდობს, ტეგეეში, მანტინეეში,
პარასიეს და სტიმფელოსში დამკვიდრებულებს
აგაპენორი მეფე, ვაჟი ანკაიოსის
610 სამოცი გემით მოუძღოდა და ყოველ ხომალდს
ბევრი მოჰყავდა მხნე მხედარი არკადიელი.
მათ თვით უბოძა ხალხთ მეუფე აგამენონმა
მტკიცე გემები, რომ გაეპოთ ზღვა ღვინისფერი,
რაკიღა თვითონ ზღვაოსნობა ეძნელებოდათ.
615 ბუპრასიისა და ღვთაებრივ ჰელიდის მცხოვრებთ,
ჰირმინესა და მირსინოსის მიღმა მოსახლეთ,
ოლენიეს ტინს, ალისიას თვისად რომ სცნობენ,
ოთხი ბელადი მოუძღოდა, თვითეულ მათგანს
ათი გემი და ეპეელი მოჰყვა მრავალი.
620 ეს ოთხი იყო: ამფიმაქოს და თალპიოსი,
(ერთი ძე იყო კტეატოსის და აკტორიდი
ევრიტოსის ძე კი – მეორე), ამარინკიდი
დიორესი და ღვთის სადარი პოლიქსენიოს –
აგასთენიდეს, ავგეიდელთ ბელადის წული.
625 დულიქიელთა მამაც ტომებს, მკვიდრებს ექინის
წმინდა კუნძულთა, ელიდის ზღვის წინ მდებარეთა,
მეთაურობდა მძლე არესის მსგავსი მეგესი,
ძე ფილევსისა, დიად ზევსის საყვარელ მხედრის.
დულიქაიაში მამის რისხვას გაეცა იგი.
630 ორმოცი გემო მოჰყვა მოყმეს შავფერდიანი.
კეფალენიელთ მოუძღოდა გმირი ოდისევს,
ითაკას მცხოვრებთ, ნერიტოსში – ტყით დაბურულში,
კროკილეაში და სუსხიან ეგილიპეში,
ძაკინთოსშიაც და სამოსის მიდამოებში,
635 ეპიროსშიაც რომ სახლობდნენ და მის პირდაპირ.
მათ მოჰყვა სარდლად ოდისევსი ზევსის სადარი,
თორმეტი გემი ჰყავდთ წითელფერდებიანი.
ეტოლიელნი მოჰყვნენ თოანტს ანდრემონის ძეს,
პლევრონის მკვიდრნი, ოლენოსის და პილენესი,
640 ზღვის სანაპირო ქალკიდესი და კალინდონის.
აწ აღარ იყვნენ არც ინევს და არც ძენი მისნი,
გარდაიცვალა მელეაგროს ქერათმიანი
და თოანტს ერგო ეტოელთა ქვეყნის მეფობა.
ორმოცი გემი მას ჩამოჰყვა შავფერდიანი.
645 იდომენევსი შუბოსანი უძღოდა კრეტელთ,
კნოსოსში, მაღალგალავნიან გორტინში მცხოვრებთ,
ლიკტოსს,მილეტოსს, ფესტოსა და თეთრ ლიკასტოსში,
რიტიონშიაც, სხვა ხალხმრავალ ქალაქებშიაც.
ასქალაქიან კრეტის მამაც მოსახლეობას
650 მეთაურობდნენ იდომენევს და მერიონე –
ენიალოს კაცთამჟლეტის ბადალი გმირი.
ორმოცი გემი მათ ჩამოყვა შავფერდიანი.
სვიან ჰერაკლიდს ტლეპოლემოსს, ახოვან მოყმეს
ცხრა გემით მოჰყვნენ უძლეველი როდოსელები.
655 როდოსს ესახლნენ როდოსელნი სამ დიდ ქალაქში –
იელოსოსში, ლინდოსსა და კამერიოსში.
მათ შუბოსანი ტლეპოლემოს მეთაურობდა.
ჰერაკლესაგან შეეძინა ასტიოქეას,
როცა მდინარე სელეენტთან მოჰყვა ბუმბერაზს.
660 ეფირეს ქვეყნად იავარმქმნელს მრავალ ქალაქის.
ტლეპოლემოსი სასახლეში როს დავაჟკაცდა,
ბოლო მოუღო მამამისის საყვარელ ბიძას,
მოხუცს, არსის შთამომავალს, ქველ ლიკიმნიოსს.
გემნი ააგო, ხალხი მრავლად შემოიკრიბა,
665 ზღვას მისცა თავი, გამოექცა შურისძიებას
ჰერაკლეს შვილთა და ბადიშთა.
მას თავს გადახდა
მრავალი ჭირი და როსოსში დასახლდა ბოლოს.
სამ ფილად გაჰყო ჩამოსულნი, ზევსი სწყალობდა,
ადამიანთა და ღმერთების მამა-უფალი,
670 დიდი სიმდიდრე ხალხს უბოძა კრონოსის წულმა.
ნირვესს სიმედან მხოლოდ სამი ხომალდი მოჰყვა,
ნირევსს, მემკვიდრეს ხაროპის და აგლაიესი,
ნირევსს, ილიონს მოსულთ შორის უმშვენიერესს,
ყველაზე ლამაზს, გარდა ფეხმარდ აქილევსისა.
675 ცოტა მოჰყავდა ხალხი, მეტი ძალა არ ჰქონდა.
ნისირეს მცხოვრებთ, კრაპათოს და კასოსის მკვიდრებს,
ეფრიპილოსის ქალაქ კოსის, კუნძულ კალიდნის –
ფიდიპოსი და ანტიფოსი წინამძღოლობდნენ,
ორი ძე მეფე თესალოსის, ჰერაკლიდისა.
680 მათ ოცდაათი გარანდული გემო ჩამოჰყვა.
ახლა ვუმღეროთ პელაზგიკურ არგოსში მცხოვრებთ,
ალოსს, ალოპეს, ტრექისსა და ფთიას რომ ფლობენ.
ლამაზ ქალებით სახელგანთქმულ ჰელადის მკვიდრებს
ჰქვიათ ჰელენნი, აქაველნი, მირმინდონელნი.
685 მათს ორმოცდაათ გემს აქილევს მეთაურობდა.
მაგრამ მქუხარე ბრძოლა უკვე აღარ ახსოვდათ,
აღარ ჰყავდათ წინამძღოლი.
ხომალდთა შორის
იწვა ფეხმარდი აქილევსი, რისხვით აღვსილი
ლამაზთმიანი ბრისეისის დაკარგვის გამო.
690 ლირენსოსიდან მოიყვანა, როცა დალეწა
ლირენსოსი და თებე მაღარლგალავნიანი,
მოკლა მინეტოს, ეპისტროფოს შუბისმტყორცნელი,
სელეპიადელ მეფის შვილნი – ევენოსისა.
იწვა მწუხარეთ, მაგრამ ბრძოლა მალე ელოდა.
695 ფილაკეს მცხოვრებთ, პარასოსის ყვავილოვანის,
ქალღმერთი დემეტრეს წილხვდომილის და იტონისა,
ზღვის სანაპირო ანტრონესი და პტელეოსის, –
პროტესილაოს ჰყავდა მეფედ, სანამ ცოცხლობდა,
ახლავ შავ მიწას იყო გმირი მიბარებული.
700 ის ფილაკეში გულმწუხარე ცოლს დაეთხოვა,
აუგებელი დარჩა სახლიც.
დასცა ტროელმა,
როცა ყველაზე უწინარეს დატოვა გემი.
ბელადი ჰყავდა და ძველ ბელადს სპა დასტიროდა.
ახლა პოდარკე მიუძღოდა არესის მოდგმის,
705 ძეი იფიკლოსის ფილაკიდის, არვემრავლის,
პროტესილაოს ასაკითაც, ძალითაც სჯობდა
თავის უმცროს ძმას.
უბელადოდ არ დარჩა ჯარი.
710 ორმოცი გემი მოჰყვა გმირებს შავფერდიანი.
დასახლებულნი ბოიბედის ტბასთან, ფერეში,
ბოიბესა და გლაფირეში, იაოლკოსში –
თორმეტი გემით მოეყვანა ძეს ადმეტოსის,
ევმელოსს.
იგი ალკესტისმა შესძინა მეფეს,
715 ულამაზესმა პელიასის ასულთა შორის.
მეთონესა და თავმაკიეს, მელიბოიას
და სუსხიანი ოლიძონეს მოსახლეობის
შვიდ გემს მოუღვა ფილოკტეტე, მძლე მშვილდოსანი.
ყოველ ხომალდზე იყო მოყმე ორმოცდაათი,
720 მეხოფური და მეომარიც უმამაცესი.
მაგრამ თვით გმირი აუტანელ ტკივილს ებრძოდა
კუნძულ ლემნოსზე, სად აქაველთ დატოვეს მარტო
საშინელ ჰიდრას საზარელი გესლით მოწყლული. . .
მალე არგიველთ ფილოკტეტე გაახსენდებათ
725 შავფერდებიან ხომალდებთან.
არ დარჩა ჯარი
უმეთაუროდ, მაგრამ სწუხდა ბელადის გამო.
მედონი, ბუში ოილევსის, რაზმებს აწყობდა.
იგი შესძინა რენემ ქალაქთმმსურველ ოლივესს.
ქვაღორღიანი ოთომეს და ტრიკეს ბინადართ,
730 ექალიესი, ექალიურ ევრიტოს ციხის –
მეთაურობდა ორი ვაჟი ასკლეპიოსის –
პოდალეიროს, მახაონი – მარჯვე აქიმნი.
მათ ოცდაათი გარანდული გემი ჩამოჰყვა.
ორმენიაში და ნაკადთან ჰიპერეიის,
735 ასტერიონში, ტიტანოსის თეთრ თხემთან მცხოვრებთ
ევრიპილოსი ახლდა, შვილი ევემონოსის,
ორმოც შავფერდა ხომალდს იგი მეთაურობდა.
არგისასა და გირტონეში, თუ ელონეში,
ოლოოსონში, თეთრ ქალაქში დასახლებულებს
740 წინამძღოლობდა მხნე, მამაცი პოლიპოიტე,
პერითოსის ძე, უკვდავი ზევსის შობილის.
იგი შესძინა პერითოოსს ჰიპოდამეამ,
იმავ დღეს, როცა კენტავრები დასაჯა გმირმა,
ეთიკელებთან ჩამოყრილნი პელიონიდან.
745 მარტო არ იყო, ლეონტევსიც ახლდა მხედრობას,
კაინევსის ძის კორონოსის პირმშო მამაცი.
ორმოცი გემი მოჰყვა გმირებს შავფერდიანი.
ოცდაორ გემით კიფოსიდან მოვიდა გუნევს,
ენიენელნი მოჰყვნენ და მხნე პერაიბელნი.
750 ცივ დოდონესთან ცხოვრობდნენ და ყანას ხნავდნენ
ტიტარესიოს ნაპირებზე, სადაც მდინარე
პენეიოსის მხარეს ზვირთთა ლივლივით მიდის,
თუმც არ შეერთვის ვერცხლის ტალღებს პენეოსის,
მხოლოდ ზემოდან გადაუვლის ზვირთი, ვით ზეთი,
755 რადგან საზარი სტიქსის წყლიდა მოსდგამს სათავე.
პროთოოსს მოჰყვნენ მაგნეტები, ტენთრედონის ძეს,
პენეოსსა და პელიონთან დასახლებულნი.
პროთოოს იყო წინამძღოლი, გმირი ფიცხელი,
ორმოცი გემი მოიყვანა შავფერდიანი.
760 ესენი იყვნენ დანაელთა მხნე ბელადები.
ვინ ვთქვა ყველაზე თვალსაჩინოდ, მიმღერე, მუზავ! –
ვის ჰყავდა ცხენი საუცხოო ატრიდთა ჯარში?
რემა მოასხა ევმელოსმა ფერეტიადმა –
მოაქროლებდა ფრინველივით ფრთაშესხმულ რაშებს,
765 ერთფერთ, ერთნაირთ, ერთი ხსნისას, ტოლებს და სწორებს,
პიერიაში აპოლონის მიერ გაზრდილებს.
ქვეყნად მოჰქონდათ მათ არესის საშინელება.
ყველასა სჯობდა აიანტი ტელემონის ძე,
სანამ აქილევს მრისხანებდა, მჯობნის მჯობნელი,
770 უებრო იყო ბედაურიც პელევსის ძისა.
მაგრამ ამჟამად უქმად იდგა გმირი ხომალდთან,
განრისხებული ერისმთავარ აგამენონზე.
სანაპიროზე ერთობოდა მისი მხედრობა,
ბადროს ტყორცნა და მშვილდოსნობა გამართულიყო,
775 ცხენებიც უქმად თავთაივანთ ეტლებთან იდგნენ,
შეექცეოდნენ ტკბილ ლოტოსს და ველურ ნიახურს.
მეფის ჩარდახში ეწყო ეტლის მოსართავები.
არესის რჩეულს, ფეხმარდ ბელადს დანატრებულნი
მერანნი უქმად ვრცელ ბანაკში დასეირნობდნენ.
780 დაიძრნენ სპანი, თითქოს ცეცხლი მოედო მიწას,
კვნესა აღმოხდა, როგორც ზევსის მძვინვარების დროს,
როს ტვიფოევსით აპობს ხოლმე ქვეყანას ღმერთი,
არიმოისთან, ტვიფოევსის სამთიობოსთან.
ისე კვნესოდა დედამიწა მებრძოლთა ფეხქვეშ.
785 მინდორი სწრაფად გაიარა აქაველთ ჯარმა.
ტროელთ ეწვია მალემსრბოლი მაცნე ირისი,
ფაროსან ზევსის მოციქული, მრისხანე ცნობით.
ტროელნი ბჭობდნენ პრიამოსის ბჭესთან იმჟამად,
ჭაბუკს თუ მცხოვანს მოეყარა მეფესთან თავი.
790 მათ შორის დადგა და მიმართა მაცნემ ფეხმარდმა,
ხმით მიემსგავსა პრიამეს ძეს, მამაც პოლიტეს,
თვისი სიმარდის იმედით რომ იდგა გუშაგად
მაღალ ყორღანზე მცხოვან გმირის აისვეტესი,
რათა გაეგო აქაველთა თავდასხმის დროზე.
795 მიიღო მისი გარეგნობა და თქვა ირისმა:
”მოხუცო, მრავალსიტყვაობა ახლაც გჩვევია,
ვით მშვიდობის ჟამს, მაგრამ გელის სასტიკი ბრძოლა.
მე არაერთგზის მოვსწრებივარ სისხლისმღვრელ ომებს,
მაგრამ არასდროს არ მინახავს ამდენი ხალხი!
800 ფოთლებივით და ქვიშასავით ურიცხვი ჯარი
მოემართება საბრძოლველად ქალაქისაკენ. . .
ჰექტორ! მე მოგცემ სასარგებლო რჩევას, მისმინე:
ბევრი შეყრილა მოკავშირე ტროელთ ქალაქში,
მრავალ ენაზე მოსაუბრე, მრავალ ქვეყნიდან.
805 ყოველ ტომს თითო მიუჩინე მოყმე რჩეული,
რომ უწინამძღვროს მხედრობას და მოქალაქეებს”.
ასე უბრძანა და მიუხდვა ჰექტორი ქალღმერთს.
კრება დაშალა. აღიჭურვა ლაშქარი სწრაფად,
გახსნეს კარიბჭე, გამოცვივდნენ მებრძოლნი გარეთ,
810 ქვეითები და ცხენოსანნი. ატყდა გნიასი.
ქალაქთან ახლოს, ველის პირას, ერთი ბორცვი დგას,
აქეთ-იქიდან შეიძლება შემოუარო,
ბატიეიას ეძახიან ოდითვე კაცნი,
ხოლო უკვდავნი – ფეხმსუბუქი მირინეს საფლავს.
815 ბორცვთან გაიყვნენ ტროელნი და მოკავშირენი.
ტროელთ ჰექტორი მიუძღოდა ზუჩმოელვარე,
მის გვერდით იდგა რჩეული და დიდძალი ჯარი,
ბოძალით ბრძოლას ესწრაფოდა გულანთებული.
დარდანელთ მოჰყვა ანქისეს ძე. გმირი ენეას.
820 იგი ანქისეს აფროდიტემ შესძინა, როცა
იდეს ჭალაში თანაეყო მოკვდავს ქალღმერთი.
მარტო არ იყო, ანტენორის ორი ძე ახლდა:
არქელოქოს და აკამანტი, ომში ნაცადნი
იდეს ფერდობის, ძელეიას მხარის ბინადრართ,
825 რომელნიც სვამდნენ წყაროს შავი აისეპოსის,
ლიკაონის ძე მოუძღოდა, მძლე პანდაროსი,
რომელსაც მშვილდი თვით აპოლონ ღმერთმა უბოძა.
ადრასტეაში, ველ-მინდვრებში აპაისოსის,
პიტეიაში, ტერეიეს ფერდობზე მცხოვრებთ
830 ადრესტოსი და ამფიოსი წინამძღოლობდნენ,
ძენი პერკოსელ მეროპისა, სახელგანთქმული
მისნის, რომელიც ძვირფას შვილებს ნებას არ რთავდა,
დამღუპველ ომში წასულიყვნენ.
მათ არ უსმინეს –
ბედმა უბიძგა ბედკრულთ შავი სიკვდილისაკენ.
835 პერკოტესა და პრაკტიონის მხარეს მოსახლეთ,
სესტოს, აბიდოს და ღვთიური არისბეს მკვიდრებს
წინამძღოლობდა ასიოსი, ჰირტაკეს წული
სწორედ ასიოსს არისბედან მოჰყავდა რაშნი,
ვეება, ფიცხნი, სელეენტის სანაპიროდან.
840 ჰიპოთოოსი მოუძღოდა შუბოსან პელაზგთ,
უხვნაყოფიან ლარისაში დასახლებულებს,
არესის მოდგმის ჰიპოთოოს და პილაიოს.
ორივე იყო ტევტამიდი ლეთოსის ვაჟი.
აკამანტსა და პერითოოს თრაკიელები
845 ქარიშხლიანი ჰელესპოტნის მხრიდან წამოჰყვნენ.
კიკონ ევფემოს მოუძღოდა შუბშემართულებს,
ტროიძენოსის ძე, კეადის – ზევსის შობილის.
პეონნი მოჰყვნენ პირაიქმეს, მშვილდმორკალულნი,
ამიდონედან და წყალუხვი აქსიოსიდან,
850 აქსიოსიდან, ასეუ უხვად რომ რწყავს ქვეყანას.
პაფლაგონიელთ მოუძღოდა მხნე პილემენე,
ველურ ჯორებით სახელგანთქმულ ენეტეს მხრიდან,
კიტოროსის და სესამოსის მიდამოებში,
პართენიოსის ნაპირებზე დასახლებულებს,
855 ერითინიოსს, კრომნასა და ეგიალოსში.
ჰალიძონების ეპისტროფოსს, ოდიოსს მოჰყვნენ
ვერცხლის შორეულ საბადოდან – ალიბეს მხრიდან.
წინამძღოლობდნენ მისიელებს ქრომის, ენომოს –
კაცი ჩიტებით მარჩიელი; ვერ არგო ცოდნამ:
860 ბედს ვერ გაექცა, აქილევსმა მოკლა ფეხმარდმა.
წყალში დაახრჩო, ტროელთა და სხვათა მმუსვრელმა.
ფორკისს მოჰყავდა ფრიგიელნი და ასკანიოსს –
ასკანიიდან, ანთებულნი ბრძოლის წყურვილით.
ანტიფოს, მესთლე მოუძღოდნენ მეონიელებს,
865 ტალაიმენეს ძენი, შობილთ გიგაიესთან
მეონიელნი მოჰყვებოდნენ ტმოლოსს შობილნი.
კარელთ, მოუბართ ბარბაროსულ ენა-კილოზე,
მილეტში, ფთირეს ტყით დაფარულ კალთებზე მცხოვრებთ,
მაიანდროსის ნაპირებთან, მიკალეს თხემთან.
870 ამფიმაქოსი მოუძღოდა და ქველი ნასტე,
ამფიმაქოს და ნასტე – ძენი ნომიონისა,
რომელიც ომშიც კოპწიობდა, როგორც ქალწული,
მაგრამ ბედშავი სიკვდილისგან ვერ იხსნა ოქრომ:
ბოლო მოეღო მდინარეში პელიდის ხელით
875 და ოქრო შერჩა გამარჯვებულს – ფეხმარდ აქილევსს.
სარპედონსა და სვიან გლავკოსს ლიკიელები
მოჰყვნენ ქსანოთსის ხეობიდან და ლიკიიდან.
ქება მესამე. ფიცი. ალექსანდროსისა და მენელაოსის შერკინება
სპათა საბრძოლო წყობა მოჰყვა მამაც ბელადებს
და გამოიჭრნენ ტროელები მძლავრი ყიჟინით.
ასე ყივიან წეროები ცის კაბადონზე,
ზამთრის ქარბუქს და თავსხმას როცა თავს დააღწევენ.
5 გუნდი და გუნდი გადუფრენს ჭავლს ოკეანის
და ქონდრისკაცებს ემუქრება საზარ სიკვდილით,
გამძვინვარებით დააცხრება ცის წიაღიდან.
უხმოდ დაიძრნენ აქაველნი, რომ ერთსულოვნად
მტერსაც შებრმოდნენ და ერთმანეთს მიშველებოდნენ.
10 თითქოს მთის თხემზე ნოტოსს ნისლი დაუფენია,
მეხრეთა მტერი, ღამესავით ქურდთა ქომაგი,
ქვა რომ ისროლო, ნისლში მანძილს თვალს ვერ გააწვდენ. . .
ასე ავარდა ტერფებიდან კორიანტელი,
სწრაფად მიმავალთ ბუღი მტვრისა უკან რჩებოდათ.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:22 | Сообщение # 9 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 15 როცა მიადგნენ ერთურთს სპანი შესარკინებლად,
ტროელთ ღმერეებრი გამოეყო ალექსანდროსი,
ვეფხისტყაოსანს მორკალული მშვილდი ბეჭებზე,
ხოლო თეძოზე ხმალი სცემდა, სპილენძის ოროლს
იგი ამაყად იღერებდა, ყველა არგიველს
20 შესარკინებლად მოუხმობდა და ორთაბრძოლად.
მენელაოსმა თვალი მოჰკრა, ღმერთის არესის
რჩეულმა გმირმა, როცა მოყმე სპას გამოეყო.
ისე იხარა, როგორც ხარობს მშიერი ლომი,
ქორბუდა ირემს, ველურ ქურციკს რომ წააწყდება.
25 გამძვინვარებით ბრდღვინავს, თუნდაც თვითონ იმავ დროს
ფეხმარდ მწევართა, მეძებართა ალყა გარს ერტყას.
ასე იხარ მოყმემ, როცა ალექსანდროსი
თვალნათლივ ნახა, შურისგება მყის განიზრახა,
ეტლი დათმო და ძირს გადმოხტა აბჯარასხმული
30 მაგრამ ტროელმა, ღვთის სადარმა, როცა შენიშნა,
როგორ ბრწყინავდა მეწინავე, გული შეუკრთა,
ხალხს მიეფარა და ანაზდად გაექცა სიკვდილს.
თითქოს ურჩხული ხეობაში ანხაო მგზავრმა,
უკუმიიქცა და სახსრები აუცახცახდა
35 ანაზდეულად ლტოლვილსა და ღაწვგაფითრებულს.
ამაყ ტროელთა მწკრივში ასე ჩაკარგულიყო
შეძრწუნებული ღვთის სადარი ალექსანდროსი.
როს თვალი ჰკიდა, შეარცხვინა მოყმა ჰექტორმა;
”ლამაზო პარის, მექალთანავე, მაცდუნებელო!
40 არ შობილიყავ, ან უცოლოდ დახშობილიყავ, –
მე ვინატრებდი! განა ბევრად ეს არა სჯობდა,
ვიდრე სირცხვილი, სიძულვილი საყოველთაო!
ხედავ, ხარხარებს თმახუჭუჭა სპა აქაველთა,
შენ რომ ეგონეთ გმირი, შენი მშვენების გამო.
45 ლამაზი კი ხარ, მაგრამ მხდალი, სულით უძლური.
მაინც გაბედე ბობოქარი ზღვა დაგეძლია,
ერთგული ხალხი შეგეკრიბა, უცხო ტომებთან
შეპარულიყავ, მოგეტაცა ღირსება ქალის, –
დაი და რძალი შეგრჩენოდა მხნე თოროსანთა.
50 ეს შესძელ ხალხის, მამაშენის საუბედუროდ,
შენს ბედზე შესძელ შენდა ჭირად, საამოდ მტერთა.
რად არ შეხვდები მენელაოსს, არესის რჩეულს?
ნახავ, რა კაცის ათქვირებულ ცოლს დაეუფლე!
შნ რომ კითარა, აფროდიტეს მადლი არ გეცხოს –
55 ლამაზი თმები და იერი, მტვრად იქცეოდი!
მხდალნი ყოფილან ტროელები, თორემ ქვის ქიტონს
შემოგავლებდნენ ესოდენი ჭირის მიზეზო!”
მყისვე მიუგო ღვთაებრივმა ალექსანდროსმა:
”ჰექტორ, სწორი ხარ და ნებაც გაქვს ჩემი ყვედრების.
60 მკერდში შენ გიცემს გული მტკიცე, როგოც სეკირა –
ხის მჭრელის ხელით ხეს რომ აპობს და როცა გემის
ძელებს გამოთლის, ძალას აძლევს მოწადინება. . .
ასევე ურყევ სულს ფლობ, მაგრამ ნუ დაამცირებ
სასიყვარულო მადლს ოქროვან აფროდიტესი.
65 ღვთაების ჯილდო არასოდეს დაიწუნება,
რადგან თვით გვაძლევს, ვერ მოვიხვეჭთ ჩვენი სურვილით!
შენ გინდა ბრძოლად გამოვიდე, მტერს შევერკინო?
უბრძანე ტროელთ და აქაველთ – დაწყნარდეს ყველა,
შუაში გავალთ მე და გმირი მენელაოსი,
70 ელენესათვის შევებმებით სპათა წინაშე.
ვინც გაიმარჯვებს ჩვენ ორს შორის, ყველა საუნჯეს
გაითავისებს და დიაცსაც სახლში წაიყვანს.
თქვენ კი, ფიცის და მეგობრობის ერთგულნო, დარჩით
ტროაში!
წავლენ აქაველნი გემებით არგოსს,
75 ლამაზ ქალებით დამშვენებულ აქაიაში”.
ასე ბრძანა და გულს მოეშვა ღვთაებრივ ჰექტორს,
შუაში ჩადგა, ჩაარიგა ტროელთა ფლანგნი.
ხელთ ეპყრა შუბი, დაშოშმინდა მაშინ ლაშქარიც. . .
მაგრამ მოზიდეს მშვილდნი გმირმა აქაველებმა,
80 მრავალს ოროლის და შურდულის ტყორცნა ეწადა.
ხმამაღლივ ლაშქარს მოუწოდა აგამენონმა:
”არგოსის მკვიდრნო. აქაველნო! იყუჩეთ, ყრმანო!
ზუჩმოელვარე ჰექტორს სიტყვა უნებებია!”
ასე უბრძანა, დააოკა ბრძოლის წყურვილი.
85 ლაშქარს მიმართა ღვთაებრივმა გმირმა ჰექტორმა:
”ყური მომაპყართ, ტროელნო და მხნე აქაველნო,
აი, რა უნდა ალექსანდროსს – ამ ბრძოლის მიზეზს:
ტროელთ მოუხმოს და აქაველთ, აბჯრით შემოსილთ,
უხვნაყოფიან ველზე დადონ შუბ-ფარ-შიმშერი.
90 თვითონ შეხვდება მენელაოსს, არესის რჩეულს
და ელენესთვის მას საჯაროდ შეერკინება.
ვინც გაიმარჯვებს იმ ორს შორის, ყველა საუნჯეს
დაეუფლება და დიაცსაც სახლში წაიყვანს.
ჩვენ კი ძმობა ვთქვათ და შევიკრათ ღვთაებრივ ფიცით!”
95 ასე ამბობდა, სპა უსმენდა სულგანაბული.
მენელაოსმა კი ასე თქვა კეთილშობილმა:
”მეც მომისმინეთ! დარდი სერავს ჩემს გულს საზარი,
დიდიხანია ამას ვფიქრობ: დროა, შერიგდნენ
ტროელები და არგიველნი. ბევრი გხვდათ ჭირი
100 ალექსანდროსის და ატრიდის ქიშპობის გამო.
ვისაც ჩვენს შორის უწერია სიკვდილი ბედად,
ნურც გადარჩება, თქვენ კი ახლავ უნდა შერიგდეთ.
მსხვერპლად შევწიროთ თეთრი კრავი და შავი ცხვარი
მზესა და მიწას, სხვა ზვარაკი – დიად კრონიონს.
105 უხმეთ პრიამოსს და თვითონვე თქვას ზენაარი,
რაკი მის შვილთა სიტყვას კაცი ვეღარ ენდობა.
დე, ვერვინ შეძლოს ღმრთის წინაშე ფიცის გატეხა.
ვერ ერწმუნება ჭაბუკის გულს, ფუქსავატ ნათქვამს
ხოლო მოხუცი მუდამ განსჯის წინდახედულად,
110 ორსავე მხარეს იგი მხოლოდ კუთვნილს მიუზღავს”.
აქაველთ ჯარმა და ტროელთა სპამ გაიხარა,
იგრძნეს, რომ ბოლო ეღებოდა ომის სატანჯველს.
ცხენნი დააცხრეს, ეტლებს ახსნეს მოსართავები,
განიარაღდნენ, საჭურველი ახლოს დაიდვეს.
115 მებრძოლთა შორის მხოლოდ ვიწრო მინდორი დარჩა,
ჰექტორმა ორი მალემსრბოლი გაგზავნა ტროას,
კრავნი მოასხით და პრიამოსს თხოვეთო მოსვლა.
იგივე უთხრა ტალთიბიოსს აგამენონმა –
ზვარაკად კრავნი მოეყვანათ ხომალდებიდან.
120 დაემორჩილა მალემსრბოლი ატრიდის ნებას.
ირისს უნდოდა თეთრხელება ელენესათვის
სიტყვა ეთქვა და ძვირფას მულის სახე მიეღო,
რომელს ქმრად ჰყავდა ჰელიკაონ ანტენორიდი.
ღმერთი ემსგავსა პრიამოსის ქალს ლაოდიკეს,
125 ჩარდახს შევიდა, სად ელენე ქსოვდა მშვენიერ,
ორხაულ ფარდაგს. აესახა ზედ შერკინება
ტროელ მხედართა და აბჯროსან აქაველების,
ბრძოლა, არესის მკაცრი ხელით ტანჯვის მომგვრელი.
ასე მიმართა ქალს ფეხმარდმა მაცნე ირისმა:
130 ”ძვირფასო ნიმფავ,ნახე საქმე გასაკვირველი
ტროელ მხედართა და აბჯროსან აქაველების!
ნახე ლაშქარი, არესის ხმით გულანთებული
ველზე რომ იდგა, სისხლისმღვრელი ომი სწყუროდა.
როგორ დაწყნარდა! ბრძოლა შეწყდა და მეომარნი
135 ფარს დაყრდნობიან, ჩაურჩვიათ შუბი მიწაში.
მხოლოდ გმირ პარისს, მენელაოსს – არესის რჩეულს
სწადიათ ერთურთს შეერკინონს რვალის შუბებით,
რომ შენ სანუკვარ მეუღლედ გცნოს გამარჯვებულმა”.
უთხრა და სულში ჩაუღვარა გრძნობა უტკბესი –
140 ფიქრი ქალაქზე, პირველ ქმარზე, ნათესავებზე.
ადგა ელენე, სხივმოსილი სპეტაკ ქსოვილით,
სამთიობოდან გამოვიდა, მდუღარე ცრემლი
თვალზე მოადგა. მოახლენი მიჰყვნენ: აითრე –
პიტთევსის ქალი და კლიმენე თვალებციმციმა.
145 მალე მიადგნენ სკაიას ბჭეს, მაღლა აღმართულს.
იქ იყვნენ: მეფე პრიამოსი და თიმოიტე,
პანთოს, ლამპოსი, კლიტიოსი, ჰიკეტაონი,
უკალეგონ და ანტენორი. ბრძენი მოხუცნი
ისხდნენ სკაიას კარიბჭესთან მაღალ გოდოლში.
150 მცხოვანთ აწ ბრძოლა არ შეეძლოთ, მაგრამ ბჭობის დროს
მძლეობდნენ სიტყვით, ვით ჭალებში – ჭიჭინობელა,
ხეთა შტოებში დამალული და მოჭახჭახე.
ერთდ მოგროვდა კოშკში ტროელ მოხუცთა დასი.
თვალი რომ მოჰკრეს მათთან მოსულ ლამაზ ელენეს,
155 ერთურთს მიმართეს დარბაისელთ ფრთიანი სიტყვით:
”ვერ გაამტყუნებ, რომ ტროელნი და აქაველნი
ასეთ ქალისთვის ომს და ხანგრძლივ ტანჯვას ითმენენ:
მართლაც რომ ქალღმერთს შეედრება იგი მშვენებით!. . .
მაგრამ სჯობს, ქალი მშვენიერი დროზე მოგვშორდეს,
160 გემს დაუბრუნდეს დამღუპველი სანუკვარ ყრმათა!”
ხოლო მოხუცმა პრიამოსმა ქალს დაუყვავა:
”მომიახლოვდი, საყვარელო ასულო ჩემო!
აქედან ნახავ პირველ ქმარსაც და ახლობლებსაც.
შენ უბრალო ხარ, ბრალი ღმერთებს მიუძღვით მხოლოდ:
165 შემოგვისიეს აქაველნი, ცრემლის მომტანნი.
ჩამოჯექ, მითხარ მე სახელი დიდებულ კაცის –
ვინ არის ის ყრმა ახოვანი? აქაველთ შორის
მასზე მაღალი მეომფარი სხვაც შეიმჩნევა,
მაგრამ ასეთი მშვენიერი თვალს არ უხილავს,
170 და არც ასეთი სვიანი ყრმა: მეფეს ჰგავს იგი!”
მოხუცს მიუგო მშვენიერმა ქალმა, ქალთამზემ:
”უნდა მიყვარდე, მამამთილო, თან შიშიც მქონდეს!
ნეტავ, სიკვდილი მღირსებოდა, როცა გამოვყევ
შენს შვილს, დავტოვე საქორწინო, ტკბილი საწოლი,
175 ძმები, ასული საყვარელი და მეგობრები.
ასე არ მოხდა და ამიტომ ცრემლად ვიღვრები!. . .
შენს შეკითხვაზე გიპასუხებ, დიდო მეფეო:
ეს კაცი გახლავს ატრევსის ძე აგამენონი,
სვიანი მეფე და მებრძოლი ძალგულოვანი.
180 მაზლი ერქვა და, ვაგლახ-უღირსს, მყოლოდა მაზლად!”
გაოცდა მეფე, აღტაცებით წამოიძახა:
”ქუდბედიანო და ნეტარო ატრევსის ძეო,
რამდენ აქაველს წინამძღოლობ, აბჯრით შემოსილს!
ოდესღაც ვაზით სახელგანთქმულ ფრიგიას ვიყავ,
185 შევხედე ფრიგიელთ, მარად რაშებზე ამხედრებულებს,
ატრევსისა და ღვთის სადარი მიდონის ლაშქარს.
ბრძოლად იწვევდნენ სანგართოსის სანაპიროსთნ,
მათს მხედრობაში მოკავშირედ მეც ვითვლებოდი.
ამაძონები ჩვენ გვებრძოდნენ კაცთმოძულენი,
190 აქაველებთან თუმც სიმრავლით რას მოვიდოდნენ!”
როცა იხილა ოდისევსი, ჰკითხა მოხუცმა:
”მითხარი, შვილო საყვარელო, ეს ვინღა არის?
ერთი თავით რომ დაბალია აგამენონზე,
მაგრამ, მგონია, არის უფრო მხარბეჭიანი.
195 გმირს საჭურველი ნაყოფიერ მიწაზე უდევს,
ვერძივით დადის მეომართა ფალანგებს შორის.
მე ვერძს მაგონებს, ამაყად რომ ვერცხლისფერ მატყლით
დახუჭუჭებულ ცხვრების ფარას მიუძღვის ხოლმე”.
უთხრა ელენემ მშვენიერმა, ზევსის შობილმა:
200 ”ეს ლაერტიდი, ჭკუაუხვი ოდისევსია,
ითაკის ხალხის და კლდოვანი მიწის აღზრდილი,
მრავალთ მრავალი ხრიკითა და სიბრძნით აღსავსე”.
მყის ანტენორმა ჩამოართვა სიტყვა ელენეს:
”ჭეშმარიტია შენი სიტყვა, სვიანო ქალო!
205 ოდესღაც ჩვენთან მოციქულად იყო ოდისევს,
შენს გამო. ახლდა მენელაოსს არესის რჩეულს.
მე მივიწვიე, მეგობრულად გავუმასპინძლდი.
გავიგე სიბრძნეც, ხასიათიც ორივე გმირის.
ტროელთა დასში თუკი ერთად გამოჩნდებოდნენ,
210 ფართო მხარბეჭით მოძმეს სჯობდა მენელაოსი,
თუ დასხდებოდნენ, ახოვანი ჩანდა ოდისევს.
როცა კრებაზე გმირებს ჰქონდათ რამე სათქმელი,
მენელაოსი სიყტვას მალე იტყოდა ხოლმე.
ბევრს არ ამბობდა, როდი იყო ენაწყლიანი
215 და მჭერმეტყველი. შედარებით მასზე უმცროსი
ჭკუაულევი ოდისევსიც წამოდგებოდა,
დინჯად ძირს მიწას დასცქეროდა თვალებდახრილი,
კვერთხს არ არხევდა, მარჯვენაში ეჭირა მტკიცედ,
ჩვეულებრივი მეომარი გეგონებოდა.
220 ჰგავდა ან უგნურს, ან რამეზე განაწყენებულს,
მაგრამ როგორც კი მძლავ ხორხიდან ბგერას დაძრავდა,
თოვლის ბუქივით ბაგეთაგან ბორგავდა სიტყვა!
ვინ გაბედავდა ვაჟკაცისთვის სიტყვა მოეჭრა?
კარგად ვიცნობდით ტროელები მაშინ ოდისევსს”.
225 შემდეგ აიანტს რომ შეხედა, ჰკითხა მოხუცმა:
”ეს აქაველი ვინღა არის ესოდენ მძლავრი,
სხვებზე მაღალიც და ყველაზე მხარბეჭიანი?”
მეფეს მიუგო ღვთაებრივმა ქალმა ელენემ:
”ტელეამონის ძე აიანტი – აქაველთ ბურჯი!
230 ხოლო კრეტელთა სპას მოუძღვის იდომენევსი,
ერთად შეყრილან წინამძღოლნი კრეტელთა ლაშქრის.
მას ხშირად ძმურად მასპინძლობდა მენელაოსი,
როცა კრეტიდან გვეწვეოდა სვიანი გმირი.
სხვასაც ბევრს ვხედავ აქ თვალმახვილ აქაველ მოყმეს,
235 ყველას კარგად ვცნობ, შემიძლია ჩამოგითვალო.
ორი არა ჩანს მხოლოდ ლაშქრის დამწყებთა შორის:
კასტრო-მხდარი, პოლიდევკოს – მხნე მეომარი,
ჩემთან ერთად რომ შვა ამ ქვეყნად ძვირფასმა დედამ.
იქნებ არ დათმეს მხიარული ლაკედემონი,
240 იქნებ გემებიც მოაყენეს აქ საზღვაოსნო,
მაგრამ არა სურთ ჩაერიონ ქმრების დავაში,
ჩემი მტანჯველი, მწველ სირცხვილით შეწუხებულებს!”
ასე ამბობდა, მაგრამ ამ დროს გმირებს ფარავდა
ლაკედემონში მშობლიური წიაღის მიწის.
245 ილონიდან მოციქულებს ცხვარი მოჰყავდათ
ვერლთა ზვარაკად ღვინო – გულის დამატკბობელი
ესხა თხიერში, იდაიოსს მიჰქონდა, მაცნეს,
ოქროს თასებიც და ფიალა შუქმოელვარე.
ეახლა მოხუც პრიამოსს და ასე მიმართა:
250 ”ლაომედონტის ძევ, მობრძანდი, გთხოვენ ბელადნი
მხედარ ტროელთა, რვალით მოსილ აქაველების!
სურთ ბრძოლის ველზე მათ ეწვიო, რომ ფიცი დასდონ.
ალექსანდროს და ღვთაებრივი მენელაოსი
შუბებით გავლენ ქალის გამო შესარკინებლად.
255 ვინც სძლევს, ქალსაც და საგანძურსაც დაეუფლება.
ჩვენ ძმობას ვიტყვით, ღვთაებრივ ფიცს, ტროას დავიცავთ,
ხოლო ცხენმრავალ არგოსს წავლენ არგიველები,
ქალმშვენიერი აქაიაც აქაველთ ელის”.
ასე თქვა. მოხუცს ელდა ეცა. მხლებლებს უბრძანა,
260 ეტლში შეებათ ბედაურნი. შვებით დათანხმდნენ.
კოფოზე დადგა პრიამოსი, აღვირს მოსწია,
გვერდს უმშვენებდა ანტენორი. სკაიას ბჭიდან
ველზე გავიდნენ, გააქროლეს მარდი ცხენები.
როს მიაღწიეს ტროელთა და აქაველთ ლაშქარს,
265 ჩამოხდნენ ცოცხალ არსებათა გამზრდელ მიწაზე
და ტროელთ და აქაველთა პირისპირ დადგნენ.
მათ შეეგებნენ მამაცთ მეფე აგამენონი
და ჭკუაუხვი ოდისევსი.
უკვე მზად ჰყავდათ
ზვარაკი წმინდა ფიცისთვის,
ერთ ფიალაში
270 არიეს ღვინო,
მეფეთ წყალი ასხურეს ხელზე,
აგამენონმა ორლესული მძლავრი მარჯვენით
იშიშვლა მაშინ ქარქაშიდან, ხუჭუჭა მატყლი
წააჭრა ბატკნებს საზვარაკოს,
ორმა შიკრიკმა
რჩეულ ტროელთ და აქაველებს გაუნაწილა.
275 მეფე ატრიდმა ლოცვით ხელნი აღაპყრო მაღლა:
”იდას თხემიდან მბრძანებელო მამაო ზევსო!
ყოვლის მხედველო, ყოვლის მსმენო მზეო-ჰელიოს!
წყალნო და მიწავ, ღმერთნო, სულთა სასუფეველში
დამსჯელნო კაცთა, ვინც ცრუ ფიცის დადება სცადა!
280 მოწმედ გვეყავით, შეგვინახეთ ფიცი გულწრფელი:
თუ ალექსანდროს დაამარცხებს გმირ მენელაოსს,
შეინარჩუნებს ელენეს და ყველა საგანძურს,
ჩვენ კი გავცურავთ ზღვადმავალი გემებით მაშინ.
თუ ალექსანდროსს სძლევს ატრიდი ქერათმიანი,
285 ტროელთ ელენე დაგვიბრუნონ და საგანძური,
ხარკი მიუზღან არგიველებს შესაფერისი,
რომ ეს ამბავი გადაეცეს შთამომავლობას.
თუ უარს ყოფენე პრიამოსი და ძენი მისნი,
პარისის ცოდვა ხარკით მაინც გამოისყიდონ,
290 კვლავ ავმხედრდებით, სანამ ვპოვებთ კუთვნილ საზღაურს,
კვლავ აქ დავრჩებით, სანამ ბრძოლის დასასრულს ვნახავთ”.
თქვა და ცხვრებს ყელი გამოღადრა სასტიკ სპილენძით,
ორივე დასცა სულთმობრძავი ათრთოლებული,
ბასრმა მახვილმა გააცალა სიცოცხლის ძალა
295 მოხაპეს მბზინავ კრატერიდან თასებით ღვინო,
ზვარაკს ასხურეს, უკვდავ ღმერთებს ლოცვით მიმართეს,
ასე ღაღადყო ტროელთ და აქაველთ ჯარმა
”ზევსო დიადო, და ღმერთებო, მარად უკვდავნო!
ვინც კი პირველი შეეცდება ფიცის დარღვევას,
300 ტვინი დასთხიოს, ვით თასიდან იღვრება ღვინო
და ვერაგის ცოლს ეხვეოდეს უცხოტომელი!”
ასე ევედრნენ, მაგრამ ზევსმა არ შეიწირა. . .
ლაშქარს მიმართა პრიამოსმა, ტროელთა მეფემ:
”გესმათ, ტროელნო, აქაველნო აბჯარასხმულნო!
305 გშორდებით, ტროას ვუბრუნდები მაღარლბორცვიანს.
ძალა არ მყოფნის, რომ ჩემივე თვალით ვიხილო
საყვარელ შვილის შერკინება მენელაოსთან.
ზევსმა უწყის და სხვა უკვდავმა ღმერთებმა მხოლოდ
მებრძოლთა შორის სასიკვდილო ბოლო ვის ელის”.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: პარ, 26.08.2016, 19:23 | Сообщение # 10 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| 310 ასე თქვა, ეტლში ჩასვა ვერძი ქველმა მოხუცმა,
კოფოზე დადგა და მოზიდა სადავეები,
გვერდს უმშვედნებდა ანტენორი.
ბრწყინვალე ეტლი
შემოაბრუნეს, გააქროლეს ილიონისკენ.
მაშინ ჰექტორმა პრიამეს ძემ და ოდისევსმა
315 გაზომეს ბრძოლის ასპარეზი, შემდეგ ჩაყარეს
წილის სპილენძის მუზარადში, რომ გაერკვიათ,
ვის ერგებოდა შუბის ტყროცნა თავდაპირველად.
ირგვლივ ლაშქარი ლოცულობდა ხელაპყრობილი.
ბევრი ტროელი ღაღადებდა და აქაველი:
320 ”იდას თხემიდან მბრძანებელო მამაო ზევსო!
ვინც მიზეზია დამღუპველი შუღლის და ომის,
დამარცხებული დაანარცხე ჰადესის მღვიმეს,
ჩვენ კი ფიცი და მეგობრობა კვლავ განგვიმტკიცე!”
ჰექტორმა თვალი მოარიდა, ისე უყარა
325 ჩაჩქანში წილი, პარისს ერგო პირველი ტყროცნა.
დასხდნენ მებრძოლნი, მიატოვეს მარდი ცხენები
და ათასფერი საომარი აკაზმულობა
თორნ-მუზარადით აღიჭურვა ღვთიური გმირი
ალექსანდროსი, ლამაზთმიან ელენეს ქმარი.
330 ჯერ თეთრ ფეხებზე დაიმაგრა საბარკულები,
მჭიდროდ შეკრულნი, ვერცხლის სალტით შემოსალტულნი.
წვივი დაიცვა, მორგებული თორნი ჩაიცვა,
სახელოვანი საჭურველი ლიკაონის ძმის,
მხარზემოთ ხმალი გადაიგდო, ვერცხლის სამსჭვალი
335 და რვალის პირი რომ შვენოდა, ფარი ხელთ ეპყრა.
მოყმეს ჩაჩქანი მოკაშკაშე ეხურა თავზე,
ზუნჩზე მრისხანედ ქანაობდა ძუა მერნისა.
მძიმე შუბს დასწვდა, ხელთ რომელიც პირველად მოხვდა.
იმავდროულად აღუჭირვა მენელაოსიც
340 როცა აისხეს იარაღი თავ-თავის რაზმში
ორივე ჩადგა ტროელთა და აქაველთ შუა.
თვალნი მრისხანედ უელავდათ, შიშის ზარს სცემდნენ
ლამაზაბჯროსან აქაველებს და მხედარ ტროელთ.
მიუახლოვდნენ ერთურთს გმირნი და დათქმულ ადგილზე,
345 შუბი შემართეს მძვინვარებით.
ალექსანდროსელმა
პირველმა სტყორცნა მტერს ორგული გძელჩრდილიანი.
ატრიდს მრგვალ ფარზე შეელეწა შუბი, სპილენძმა
ვერ გააღწია, გაიღუნა მყისვე ბუნიკი.
მომხვდურს სპილენძი მოუღერა მენელაოსმა,
350 მამაზეციერ ზევსს მიმართა მხურვალე ლოცვით:
”შენ შემეწიე, რომ ოჯახის შემგინებელი
ალექსანდროსი ჩემი ხელით მიწას დაასკდეს.
რომ მოერიდოს შორეული შთამომავლობაც
კეთილი სტუმარ-მასპინძლობის ბოროტად ზღვევას”.
355 ასე თქვა მძლავრად სტყორცნა შუბი გრძელჩრდილიანი
პარისს მრგვალ ფარში ჩაეჭედა მძიმე ოროლი,
მყის გაარღვია თეთრი ფენა მძლავრმა სპილენძმა,
აბჯარი გაჭრა მოოჭვილი, შიგ გაატანა
და საზარდულთან დაუფხრიწა ნაზი ქიტონი.
360 შავ სიკვდილს უკან გადახტომით გაექცა მოყმე.
იშიშვლა მეფემ ხმალი ვერცხლის სამსჭვალიანი,
მუზრადს დასცა, მაგრამ რვალი ჩაჩქნის კიდეზე
სამ-ოთხ ნატეხად გადაემსხვრა და გაუვარდა.
ზეცას შეხედა და შეჰყვირა მენელაოსმა:
365 ”ზევსო! ღვთაება არ მეგულვის შენზე ბოროტი!
იმედი მქონდა დამესაჯა ალექსანდროსი
და ხელში ხმალი შემომემსხვრა, ამაოდ ვტყორცნე
თურმე ოროლიც: მე არ ძალმიძს მისი განგმირვა!”
მტერს თავს დაესხა, ხელი სტაცა ზუჩის ფაფარზე
370 და დაითრია აქაველთა მხედრობისაკენ.
ნაზ ყელთან მტკიცედ ჩაეჭიდა ღვედს მჭიდროდ დაწნულს,
ნიკაპის ქვემოთ რომ შეეკრა მძიმე ჩაჩქანი.
მიჰგვრიდა ლაშქარს, დიდ სახელსაც მოიპოვებდა.
რომ აფროდიტეს არ დაეხსნა თვისი რჩეული
375 და ხარის ტყავი დაჭიმული არ გაეწყვიტა,
მხოლოდ ჩაჩქანი მენელაოსს შერჩა ამაოდ.
ბრაზით ჰაერში გაიქნია, ლამაზაბჯრიან
აქაველთაკენ მოისროლა, მათ შეინახეს.
კვლავ მიეძალა რვალის შუბით, ბრძოლა სწყუროდა,
380 მაგრამ ქალღმერთმა აფროდიტემ სქელი ბურუსი
გარს შემოავლო, ყრმა რჩეული თვალს მოაშორა.
მალე დატოვა სურნელოვან სამითიობოში.
სწრაფად წავიდა ელენესთან, მაღალ ქონგურზე
ნახა ტროელი დიაცებით გარშემორტყმული
385 და ფრთხილად კეთილსურნელვან კაბას შეეხო.
ქალღმერთი მოხუც ქალს ემსგავსა, ხნიერ მოახლეს,
ლაკედემონის ქალაქში რომ კაბას უქსოვდა,
გულით და სულით რომ უყვარდა მეფის ასული.
ასე მიმართა აფროდიტემ მშვენიერ დიაცს:
390 ”შინ დაბრუნდიო, ალექსანდრე გიხმობსო, ქალო,
სამთიობოში გელოდება ყრმა სხივნათელი,
ვერც იტყვი, ქმარი რომ მამაც მტერს შეხვდა ახლახან,
იფიქრე, ფერხულს საცა არი შეუდგებაო,
ან ძილს ინებებს შუშპრობიდან ახალ მოსული”.
395 ასე უთხრა და აუწეწა სული ელენეს. . .
მაგრამ როგორც კი შეამჩნია ქალმა ქალღმერთის
მკერდი ქათქათა, ელვარება ვნებიან თვალთა,
ასე მიმართა აფროდიტეს ელდაცემულმა:
”ოი, სასტიკო! კვლავ შეცდენა გწადია ჩემი?
400 ან გსურს ხალხმრავალ, რომელიმე შორეულ ქალაქს,
ფრიგიისა და მეონიის ციხეს მიმგვარო?
ვინმე საქმარო იქაც ხომ არ შეგირჩევია?
მენელაოსმა დღეს რაკიღა სძლია პარისი,
სურს კვლავ ოჯახში დამაბრუნოს უღირსი ქალი. . .
405 რად მომევლინე ჩემთვის ისევ ავის მზრახველად?
შენ თვითონ წადი შენს რჩეულთან, დათმე ღმერთები,
ნაზი ტერფებით აწ ოლიმპოს აღარ შეეხო,
ვნებით ეწამე, უალერსე, სანამ მოკვდავი
გიწოდებს მხევალს ან მეუღლეს!
ომის ველიდან
410 გაქცეულს აღარ ვეახლები! მრცხვენია კიდეც
გავიზიარო სარეცელი! ტროელ დიაცთა
დაცინვას სადღა გავექცევი? მაკმარე ტანჯვა!”
რისხვით მიუგო აფროდიტემ, ზევსის ასულმა:
”ხმა გაიკმინდე, უბედურო! თორემ მე ძალმიძს
415 ისე უზომოდ შეგიძულო, როგორც მიყვარდი!
ორივე ხალხის მძვინვარებას შენკენ მოვმართავ
და არ აგცდება საშინელი სიკვდილი ხვედრად!”
თრთოლვა მოჰგვარა ამ სიტყვებმა მწყაზარ ელენეს.
ვერცხლებრ მბზინავი მოსასხამი წამოიხურა,
420 ქალთაგან ჩუმად გაჰყვა ქალღმერთს სასახლისაკენ.
მალე მიადგნენ სამთიობოს ალექსანდროსის.
ორი მხევალი მყის შეუდგა შინაურ საქმეს.
ჩუმად შევიდა კოშკში ქალი, მომჯადოებლად
მას უღიმოდა აფროდიტე. და სავარძელი
425 თვითონ აიღო, ქმრის წინაშე დაუდგა დიაცს.
დაჯდა ელენე, ფაროსანი ზევსის შობილი,
მეუღლეს თვალი მოარიდა და უთხრა ასე:
”ბრძოლის ველიდან ნეტავ მოსვლა არ გღირსებოდა
ჩემი ქმრის ხელით დალეწილს და განადგურებულს!
430 აკი ტრაბახით აგვიკელი – გმირ მენელაოსს
ორთაბრძოლაში დავჯაბნიო ძალით და შუბით?
აბა წადი და ერთხელ კიდევ გამოიწვიე!
თუმცა, არ გირჩევ, გიჯობს სახლში იძინო მშვიდად
არ მიეკარო მენელაოსს ქერათმებიანს.
435 ასე უგნურად შერკინება აღარ გაბედო,
ძრწოდე, ოროლმა არ დაგძლიოს ვინძლო გმირისა!”
პასუხად უთხრა ქალს პარისმა ფრთიანი სიტყვა:
”ნუ დამიღონებ, მეუღლეო, გულს საყვედურით.
დღეს ათენასთან ერთად მძლია მენელაოსმა.
440 მეც მელის ძლევა, ხომ ჩვენცა გვყავს ღმერთი მფარველი!
მო, დავწვეთ ახლა, ვიგრძნოთ სიტკბო ტრფიალებისა!
მკერდში არასდროს აღმგზნებია ასეთი ალი,
არც იმ ბედნიერ დღეს, როდესაც გამოგიტაცე
ლაკედემონის ქალაქიდან სწრაფი ხომალდით
445 და კრანაეში შეგვაერთა ტკბილმა ალერსმა. . .
შენი წადილით გული ახლაც ალამპრებულა!”
თქვა და წავიდა საწოლისკენ, თან მიჰყვა ცოლი
ერთად დიდებულ სარეცელზე დაწვნენ ნებივრად.
ატრევსის ძე კი ამ დროს მინდვრად, როგორც ნადირი
450 ისე დაძრწოდა, ალექსანდრე ვნახოო იქნებ.
მაგრამ ტროელებს და მათს სვიან მოკავშირეებს
როდი შეეძლოთ მოყმის კვალი ეჩვენებინათ,
თუმცა არ სურდათ დაემალათ მეგობრულ გრძნობით,
მათაც კი სძულდათ, ვით სიკვდილი აუცდენელი.
455 მაშინ ხმამაღლა განაცხადა აგამენონმა:
”მისმინეთ, სპანო ტროელთა და მოკავშირეთა!
ყველამ იხილა გამარჯვება მენელაოსის.
მაშ, დაგვიბრუნეთ ელენე და მიტაცებული
განძი ყოველი და ახლავე ხარკი გაიღეთ,
460 რომ ხსოვნა გაწვდეს ჩვენს შორეულ შთამომავლობას!”
აქაველებმა მოწონების ყიჟინა დასცეს.
ქება მეოთხე. ფიცის გატეხა. აგამენონის მიერ ლაშქრის შემოვლა
კრონიდის ოქროს სასახლეში ისხდნენ ღმერთები
და ბაასობდნენ, დედოფალი ჰებე ნარნარად
ოქროს ფიალით ურიგებდა უკვდავებს ნექტარს.
ერთურთს ეტყოდნენ სადღეგრძელოს და ტროის მხარეს
5 გადასქცეროდნენ, როცა ზევსმა ინება ჰერას
გაწიწმატება,
დამცინავად ჩაუარაკა:
”მენელაოსის მოკავშირედ ორ ქალღმერთს ვხედავ:
ჰერას არგიველს და ათენას ალაკომენეს,
მაგრამ ორივე შორს ბრძანდება, შორით უმზერენ
10 და ეს ამშვიდებთ.
აფროდიტე კი მომღიმარი
თან ახლავს რჩეულს, ბედს სწევს ხოლმე.
ახლაც დაიხსნა
მოყმე, სიკვდილის მოლოდინით ათრთოლებული,
თუმც აშკარაა, რომ დაჯაბნა მენელაოსმა.
აბა, რას იტყვით, როგორ გნებავთ დამთავრდეს საქმე?
15 ისევ აღვაგზნოთ ბრძოლის ცეცხლი, შუღლის საზარი,
თუ ორ ტომს შორის სანუკვარი ზავი დამყარდეს?
უკეთუ ყველას სიამოვნებს მათი მშვიდობა,
არ დაინგრევა პრიამოსის ქალაქიც მაშინ
და შინ წაიყვანს მენელაოს ლამაზ ელენეს!”
20 ამოიოხრეს ათენამ და ჰერამ.
ქალღმერთნი
გვერდი-გვერდ ისხდნენ, ტროელთათვის ავს იზრახვიდნენ,
მაგრამ პალასი ჩუმად იყო, მრისხანე სიტყვით
ზევსს არ მიმართა, თუმც ბორგავდა მის სულში ბოღმა,
ჰერამ ვერ შეძლო დაოკება მძვინვარე რისვის:
25 ”ჰოი, სასტიკო კრონიონო, რა ბრძანებაა –
რატომ არაფრად ჩამითვალე მოწადინება?
ქანცი გაუწყდათ ცხენებსაც კი, როს ჯარი დავძარ
პრიამოსის და მისი მოდგმის გადასათქერად.
ჰქმენ, რაცა გნებავს, ამით ყველა ღმერთს ვერ აამებ!”
30 მრისხანედ უთხრა ქალღმერთს ზევსმა ღრუბელთმქუფრავმა:
”ბოღმით აღვსილო! პრიამოსმა და მისმა მოდგმამ
რა ბოროტება შეგამთხვიეს, რომ გწყურის მიწყივ
გაცამტვერება ილიონის, სვიან ქალაქის?
შენ რომ შეგეძლოს შეაღწიო გალავნის შიგნით,
35 ცოცხლად შთანთქავდი პრიამოსსაც, მის ნაშიერთაც
და ყველა ტროელს, დაიცხრობდი მაშინღა ბოღმას!
ჰქმენ, რაცა გნებავს! ღვარძლიანად თუნდაც ვიავოთ,
ჩემ და შენ შორის არ იელვებს მტრობის სახმილი.
ერთს კიდევ გეტყვი, დაიხსომე, გულს ჩაიბეჭდე:
40 როს რისხვით გზნებულს მსურს დავლეწო ციხე-ქალაქი,
სამშობლო კაცთა, გულის შენის მაამებელთა,
თავისუფლება მომეც, რისხვას ნუ გამინელებ!
გითმობ ამ ქალაქს, თუმცა გული მეთანაღრება.
მანათობელ მზის და ხომლიან ცის კამარის ქვეშ
45 რაც ქალაქი ჩანს, მოკვდავთაგან დასახლებული,
ყველაზე მეტად ილიონი გულს ეფონება,
პრიამოსი და სპა შუბოსან პრიამოსისა.
მარადღე იქ ჩემს საკურთხეველს ზორვა შვენოდა,
ზედაშე, კვამლი და ყოველი, რაც ღმერთს ეკუთვნის”.
50 ზევსს კვლავ მიუგო დედოფალმა ხარისთვალებამ:
”ყველაზე მეტად ქვეყნად ვეტრფი სამ ციხე-ქალაქს,
არგოსს, სპარტას და მიკენს ფართოფოლორცებიანს.
იავარჰყავი, თუ შეგძულდა, ყველა მათგანი.
არ დავიფარავ არც ერთს და არც შენ გაგიდგები.
55 რაც უნდა მწარედ გულს მიკლავდეს მათი მოსპობა,
ძალა არ შემწევს მრისხანების, მძლავრზე ძლიერო!
მაგრამ ამაოდ დაიხარჯა ქალღმერთის გარჯა?
მეც ხომ ღმერთი ვარ, ვით შენ! მოდგმით ჩვენ ხომ ერთნი ვართ!
მე, უძველესსა ქალ-ღვთაებას, კრონოსის ასულს,
60 გული სავსე მაქვს სიამაყით, დად და მეუღლედ
შენ რომ გეკუთვნი, შენ – მეუფეს ყველა უკვდავის!
მაგრამ დავეხსნათ შუღლს, შევრიგდეთ, ერთურთს შევუნდოთ.
მე – შენ და შენ კი მე დამითმე და ყველა ღმერთმა
ჩვენვე მოგვბაძოს!. . . მაშ, უბრძანე ახლავ ათენას
65 ჩაებას ტროელთ და აქაველთ სისხლისმღვრელ ომში.
ისე მოიქცეს, რომ ტროელებს დაარღვევინოს
პირველად ფიცი აქაველთა გასაწბილებლად”.
ასე მოუბარს დაეთანხმა უკვდავთა მამა,
ფრთიანი სიტყვა მიაგება ქალღმერთ ათენას:
70 ”სწრაფად ეწვიე ტროელთა და აქაველთ ბანაკს,
ისე მოიქეც, რომ ტროელებს დაარღვევინო
პირველად ფიცი აქაველთა გასაწბილებლად”.
ქალღმერთს, ისედაც მოწადინეს, გული მიეცა,
ოლიმპოს მთიდან გადმოიჭრა, როგორც მთიები,
75 კრონოსის ძე რომ სასწაულად მოუვლენს ხოლმე
ზღვას მინდობილ სპას, ან მხედრობას – მტერეს შერკინებულს
და ნაპერწკლები სცვივა ვარსკვლავს აურაცხელი. . .
იმ ვარსკვლავივით მოსწყდა ზეცას მაშინ ათენა,
განცვიფრებული შესცქეროდა ტროელთ მხედრობა
80 და სპა საბარკულმშვენიერი აქაველების.
ასე ეტყოდნენ მებრძოლები ერთიმეორეს:
”კვლავ საძულველი, სისხლისმღვრელი ატყდება ომი,
ანდა მშვიდობას დაამყარებს ელვისმტყორცნელი, –
ლაშქართა შორის ბრძოლის საქმე მას ეკითხება”.
85 ასე ამბობდნენ ტროელნიც და აქაველებიც,
როცა ქალღმერთი მოელვინა ტროელთა ლაშქარს –
ლაოდოკოსის სახე ჰქონდა – ანტენორიდის
და კითხვა კითხვით დაეძებდა ღვთიურ პანდაროსს.
მალე იპოვა ლიკაონის მამაცი შვილი.
90 გარს მოჯარვოდა ფართოსანთა რაზმი პანდაროსს –
აისეპოსის ხეობიდან მოსულ მოყმეთა.
მივიდა ღმერთი და მიმართა ფრთიანი სიტყვით:
”ხომ გამიგონებ, ლიკაონის გულადო ვაჟო?
ხომ შეგიძლია მენელაოსს დასცე ისარი?
95 ტროელთ მადლობას და დიდებას მოიხვეჭ უმალ,
ყველაზე მეტად დაგიმადლის ალექსანდროსი,
განძის აგავსებს, თუკი ნახავს, რომ მენელაოს –
ატრევსის ძე და სიქადული ღმერთი არესის,
ისრით ჭედული დასაწვავად კოცონზე აჰყავთ.
100 გაბედე, მოსპე მენელაოს სახელოვანი!
ჯერ ფიცი დასდე, რომ ლიკიელს ვერცხლისმშვილდოსანს
მსხვერპლად შესწირავ ნორჩ ტარიგთა ასზვარაკეულს,
თუ ძელეიეს ციხე-ქალაქს დაუბრუნდები”.
ასე უბრძანა და უგუნურის გული აღაგზნო,
105 ყრმამ მოიმარჯვა მშვილდი ფეხმალ ქურციკის რქისა,
რომელს ოდესღაც მონადირემ ჩასაფრებულმა
კლდიდან ასხლეტილს განუწონა მკერდში ისარი.
გულგანგმირული ტინს დაასკდა ქურციკი უმალ.
თექვსმეტ მტკაველზე აღმართოდა საბრალოს რქები.
110 სწორედ ისინი შეაერთა რქების ოსტატმა,
მშვილდი გამართა და ოქროთი მოავარაყა.
მოყმემ ეს მშვილდი დაუმიზნა, დაბლა დასწია.
რაზმი მშვილდოსანს აეფარა დიდი ფარებით,
რომ აქაველებს, არესის ძეთ, არ წინა ესწროთ,
115 სანამ დასცემდა მენელაოსს, ძეს ატრევსისა.
კაპრაჭს ახადა ხუფი, მხოლოდ ერთი დააძრო
ისარი, შავი სატანჯველის წყარო ფრთიანი,
სწრაფად გაჭიმულ ლარს მოარგო და აღთქმა მისცა
ვერცხლისმშვილდოსან აპოლონ-ღმერთს, ლიკიას შობილს, –
120 შემოგწირავო ნორჩ ტარიგთა ასზვარაკეულს,
თუ ძელეიეს ციცხე-ქალაქს დავუბრუნდები.
მძლავრად მოზიდა ისრის ბოლო და ხარის ძარღვი,
ძუძუსთავს ძარღვი ზედ მიადო და მშვილდს – ბუნიკი.
როგორც კი შუა გაიღუნა მშვილდი, რქის ჭახანს
125 ლარის ზუზუნი თანვე მოჰყვა, ისარი ბასრი
მყისვე გაფრინდა მტრების სიკვდილს დახარბებული.
მაგრამ არ დაგთმეს, მენელაოს, დიდმა ღმერთებმა,
მომნიჭებელმა ნადავლისა – ასულმა ზევსის.
გადაგეფარა, დაუშალა სიკვდილის მომგვრელს
130 შეხება შენი. აგაცილა, ვით ნაზმა დედამ,
ბუზს რომ აუქშევს ხოლმე ტკბილად ჩაძინებულ შვილს.
იქით მიმართა მან სპილენძი, სად ოქროს ბალთა
კრავდა წელსარტყამს და ორმაგი ელავდა თორნი.
ბასრი ფრთოსანი მყის დაეჭდო ატრიდის სარტყელს,
135 გააპო კიდეც წელსარტყამა ულამაზესი,
ჯავშანიც უცხოდ მოკაზმული გაფლითა უმალ,
რვალის ქამარშიც გააღწია, სხეულს ისრისგან
რომ იფარავდა, ვერ გაუძლო სპილენძის ფენამ
ბუნიკის ძალას, გაიკაწრა მეომრის კანი
140 და ჭრილობიდან ამოხეთქა წითელმა სისხლმა.
ძოწით რთავს ხოლმე ფინიკურ სპილოს ძვალს ქალი
მეონიელი -ცხენთა მდიდრულ საყბეურისთვის,
ხოლო პატრონი შინ ინახავს.
ბევრ მხედარს უნდა
ხელში ჩაიგდოს, მაგრამ განძს ვერ დაუფლებია,
145 ცხენი და მხედრის სახლოვან, მეფურ სამკაულს.
და შენც ასევე, მენელაოს, ძოწისფერ სისხლით
აგიფორაჯდა თეთრი თეძო, ლამაზი ფეხი.
მამაცთ მეუფე აგამენონს თავზარი დასცა
ძმის ჭრილობიდან მომჩქეფარე სისხლის ნაკადმა,
150 შედრკა არესის სანუკვარი მენელაოსიც,
როცა იხილა ჩაჭედილი წვერი ისრისა.
მაგრამ კვლავ გული სიმამაცით აევსო ვაჟკაცს.
აგამენონმა შეაშველა ძმას ხელი ოხვრით,
სპაც იქვე იდგა ნაღვლიანი. ალერსით უთხრა:
155 ”ძმაო, ძვირფასო, მე გაგწირე, როს ფიცი დავდე,
აქაველთ გამო შეგარკინე ტროელთ მხედრობას.
მათ კი შენ დაგჭრეს, დაარღვიეს აღთქმა ღვთიური!
რაღა ფასი აქვს ზენაარს და ზედაშენს, ზვარაკს,
ან ერთგულების ნიშნად ნები ნებს რად დაერთო,
160 თუ აღთქმას აღარ აღასრულებს ღმერთი მაღალი,
თუმც გვიან, მაგრამ მაინც მოსთხოვს აღთქმის საზღაურს,
შვილების, ცოლის და საამო სიცოცხლის ფასად!
ჩემს სულს ღრმა რწმენა დაეუფლა და გული მითქვამს,
რომ ილიონის ბჭე ოდესმე განადგურდება,
165 პრიამოსიც და სპა შუბოსან პრიამოსისა.
მაღლივმეუფე კრონიონი, ეთერის მკვიდრი,
ტროელთა თავზე აიგიდას მოიქნევს საზარს,
გაუტანლობით გულგამწყრალი. ასე იქნება!
მაგრამ მე მომკლავს მწუხარება, ო, მენელაოს,
170 თუ სულთმობრძავი აქა ჰპოვებს სიცოცხლის სამანს!
მელის უწყალოდ გაწბილებულს უწყალო არგოსი,
აქაველებსაც სამშობლოში დარდი დასერავს.
ჩვენ აქ დავტოვებთ პრიამოსის, ტროელთ საამოდ
ლამაზ ელენეს.
შენი ძვლებიც დაინაცრება
175 შორეულ ტროის მიწა-წყალზე დაშლილ-დაფშვნილი.
მაშინ ტროელიც გულზვიადი ამაყად იტყვის,
მენელაოსის საძვალეზე ფეხით შემდგარი:
”ასემც იყრიდეს ხოლმე მტრის ჯავრს აგამენონი!
ამაოდ ჩვენკენ წამოასხა სპა აქაველთა
180 და კვლავ გაუდგა სამშობლოს გზას დაცლილი გემით,
აქ კი დატოვა უპატრონოდ მენელაოსი!”
იტყვის და მაშინ ჩემს ფერხთა ქვეშ გაიპე, მიწავ!”
დაღვრემილს გული გაუმაგრა მენელაოსმა:
”მხნედ იყავ, შიშის ზარს ნუ დასცემ აქაველთ ლაშქარს.
185 ვერ მომაყენა სასიკვდილო დარტყმა სპილენძმა,
იგი დააცხრო მოოჭვილმა ქამარმა, ბალთამ
და წელსარტყამმა, გაჭედილმა ოსტატთა მიერ”.
მაშინ მიუგო გმირს მეუფე აგამენონმა:
”თუკი ასეა, მენელაოს, ძვირფასო ძმაო,
190 ახლავ გასიჯასვ ნაჭრილობევს ქველი მკურნალი
და მწარე ტკივილს დაგიამებს მისი მალამო”.
თქვა და მიმართა ტალთიბიოსს, ღვთაებრივ მაცნეს:
ო, ტალთიბიოს, მახაონი მაახლე ახლავ,
ასკლეპიოსის ძე, მკურნალი სახელოვანი.
195 ნახოს ატრევის ვაჟი, ქველი მენელაოსი,
ტროელ მშვილდოსანს თუ ლიკიელს რომ დაუჭრია
მათდა საამო-სასახელოდ, ჩვენს სადარდებლად”.
დაემორჩილა სიტყვას მაცნე და შეერია
იგი სპილენძისქიტონიან აქაველთ შორის.
200 ხალხს რომ გახედა, დაინახა მხნე მახაონი,
იდგა და ირგვლივ ფაროსანთა სპა მოსჯარვოდა,
ცხენმრავალ ტრიკეს მხრიდან მასთან ერთად მოსული.
გვერდით დაუდგა და მიმართა ფრთიანი სიტყვით:
”გასწი, მახაონ, აგამენონ მოგიხმობს ახლავ,
205 ნახე ატრევსის ძე, სვიანი მენელაოსი,
ტროელ მშვილდოსანს თუ ლიკიელს რომ დაუჭრია,
მათდა საამო – სასახელოდ, ჩვენს სადარდებლად”.
მისმა ნათქვამმა აუმღვრია სული მახაონს.
მსწრაფლ გაიარეს აქაველთა სპა უთვალავი,
210 მიადგნენ დაჭრილ ატრიდს ქერა კულულებიანს
და კეთილშობილთ, მის გარშემო ერთად თავმოყრილთ.
მათ შორის იყო მენელაოს, ღმერთის სადარი.
მკურნალმა სცადა მკვრივ თორნიდან ისრის აგლეჯა,
მძლავრად მოსწია, გაეღუნა ფხა ისარს ფრთიანს,
215 გაირღვა თორნი მოელვარე და წელსარტყამი,
მჭიდროდ ნაჭედი მესპილენძე ოსტატთა მიერ.
გასინჯა, ფრთხილად გამოსწოვა სისხლი დაისრულს,
შემდეგ მკურნალმა დააფინა დაჭრილს მალამო,
მამამისისთვის ბრძენ ქირონს რომ ესწავლებინა.
220 როცა ბელადნი მენელაოსს თავს ევლებოდნენ,
ფარ-შიმშერიან ტროელთ სპა ბრძოლად დაიძრა.
კვლავ აღიჭურვა და აღინთო სრულად ლაშქარი.
იქ ვერ ნახავდი აგამენონს ჩათვლემილს უქმად,
შემკრთალს, შედრეკილს, თუ ბრძოლისგან თავმოძულებულს.
225 ომს ესწრაფოდა სახელის და დიდების მომტანს.
რვალით ელვარე ეტლი დათმო, გაუშვა რაში –
ძლივს ამაგრებდა მოჭიხვინე ცხენს მეჯინიბე
ევრიმედონტი, ზე ჰეირად პტოლემეოსის.
უბრძანა ახლოს ყოფილიყო, სანამდის ლაშქარს
230 შემოივლიდა და საომრად სპას დააწყობდა.
ფეხდაფეხ გაჰყვა მებრძოლთ რიგებს აგამენონი.
სადაც კი შეხვდა სწრაფცხენიან დანაელ მებრძოლს,
უფრო აღაგზნო საბრძოლველად მგზენებარე სიტყვით:
”ო, არგიველნო! სიმამაცე მოიხმეთ შმაგი!
235 დიადი ზევსი არ იქნება ვერაგთა შემწე,
ფიცის გამტეხთა, პირველ ჩვენთა შემგინებელთა!
დაიჩეხება ხმლებით მათი თეთრი სხეული,
საყვარელ ცოლებს და ძუძუთა ბავშვებს მოვტაცებთ,
ხომალდზე დავსხამთ, როცა ქალაქს მოვუღებთ ბოლოს!”
240 და თუ ნახავდა – ბრძოლას ვინმე თვალს არიდებდა,
არ დაინდობდა, შესძახებდა განრისხებული:
”ვაი, სირცხვილო! არგიველნო! თქვე უბადრუკნო,
მხდალი შველივით რას გაშეშდით ზარდაცემულნი?
ველზე გაჭრილნი შედგებიან ხოლმე მაშვრალნი
245 და მათ ძარღვებში არ ბოგინობს სული და ძალა.
თქვენც ასე დგახართ და აყოვნებთ ბრძოლის დაწყებას.
განა მოელით, სანამ მოვა ყველა ტროელი
ჩვენს ხომალდებთან, აქაფებულ, თეთრ ზღვის კიდეზე,
რომ იქ გაიგოთ, თუ რა ხეირს დაგაყრით ზევსი?”
250 ასე უვლიდა, ამხნევებდა მებრძოლთა რიგებს,
მიადგა კრეტელთ, როცა განვლო მხედართა დასი.
იდომენევსთან იდგნენ, ბრძოოლად ემზადებოდნენ
მათი ბელადი ტახსა ჰგავდა გამძვინვარებულს,
იქვე ფალანგებს აღაგზნებდა მხნე მერიონე.
255 მათი შემყურე აგამენონ აივსო ლხენით
და იდომენევსს ტკბილი სიტყვით მიმართა მოყმემ:
”გმირო, ცხენმრავალ დანაელთა მებრძოლებს შორის
ომშიც, საქმეშიც მუმდა მყავხარ გამორჩეული,
ზეიმის ჟამსაც, როცა მწდენი შუშხუნა ღვინოს
260 შეუზავებენ მონადიმე არგიველთ ხოლმე.
და წინამძღოლნი თმახუჭუჭა აქაველების
შეექცევიან სასმისს, მაგრამ შენი ფიალა
მიწყივ სავსეა: სვამ ჩემსავით, რაც გულს სწყურია.
გასწი ამაყად, ვით ყოველთვის, მტერთან საომრად!”
265 პასუხად უთხრა კრეტელების მხედართმთავარმა:
”ატრიდო, მარად გიერთგულებ რჩეულ მეგობარს,
მოცემულ სიტყვას მე არასდროს არ გადავსულვარ.
ნუ დაყოვნდები, გაამხნევე სხვა აქაველნიც.
შევუდგეთ ბრძოლას! წმინდა ფიცი გატეხეს ტროელთ,
270 პირველად მათვე ელით ტანჯვა, განადგურება,
ვინც ფიცი დაგმო, შეურადცხგვყო მუხანათურად!”
ასე ამბობდა და გასცილდა გულმხნე ატრიდი,
სპა გაიარა და მიადგა გმირი აინტებს.
ბრძოლის თადარიგს შესდგომოდნენ ლაშქარმრავალნი.
275 როცა სერიდან ხედავს ხოლმე მწყემსი შავ ღრუბელს,
ზღვაზე დაფენილს, ზეფირი რომ მიერეკება,
შორიდან შავი ეჩვენება, მჭვარტლივით შავი,
ზღვის ზემოთ მსრბოლი და ქარიშხლის წინამორბედი.
შეძრწუნებული მწყემსი ფარას მღვიმეში სდევნის, –
280 სწორედ იმ ღრუბელს ჰგავდნენ სპანი აიანტისა,
სისხლისმღვრელ ბრძოლას ესწრაფოდნენ ხშირნი ფალანგნი,
ხშირი ფარ-შუბი შეემართათ მრისხანედ მაღლა.
მათი შემყურე ცას ეწია აგამენონი,
ფრთიანი სიტყვა მიაგება რჩეულ ვაჟკაცებს:
285 ”ჯაჭვისპერანგა არგიველთა ქველნო ბელადნო,
აიანტებო! არ გიბრძანებთ ხალხის ანთებას
ბრძოლის სახმილით, თქვენ ისედაც აქეზებთ ლაშქარს.
ზევსო მამაო, ათენავ დ მძლეო აპოლონ!
ყველას ძარღვებში სიმამაცე რომ ჩქეფდეს მსგავსი,
290 ძირს განირთხმოდა პრიამოსის ციხე-ქალაქი,
გმირთა მარჯვენით ნაცარტუტად იავარქმნილი”.
ასე უთხრა და გაემართა სხვათა მოხილვად.
შეხვდა ნესტორი პილოსელი, ტკბილმოუბარი,
რაზმებს აწყობდა, საბრძოლველად სულს აღუნთებდა.
295 თან პელაგონი, ალასტორი და ქრომიოსი
ახლდნენ წინამძღოლს, ჰაიმონიც, მეფე ბიანტიც.
მხედრები თვისი ეტლებითურთ წინ დააყენა,
მათ უკან ბევრი გულუმხნესი იდგა ქვეითი –
ბრძიკუს ბურჯები. ხოლო მხდალნი შუა მოექცნენ,
300 რათა ებრძოლათ იძულებით ან თვისი ნებით.
თავდაპირველად მხედრებს მისცა რჩევა მოხუცმა –
მწკრივს ნუ დაშლითო, რია-რია ნუ ირევითო:
”არვინ მარულა არ გამართოს წინასწარულად,
წინ არ გაიჭრას ტროელებთან შებმის მსურველი
305 და არც ჩამორჩეს: ამით თქვენს თავს დააუძლურებთ.
ვინც თავის ეტლით შეეხლება ეტლს შემხვედურისა,
შუბი იმარჯვოს წამახული, ხსნა ჰპოვოს ამით.
ასე ვანგრევდით ჩვენც გალავნებს, ციხე-ქალაქებს,
ასე შემოგვრჩა გონება და სული ძლიერი”.
310 დინჯად ურჩევდა სპას მოხუცი მრავალნაცადი.
მისი შემყურე ცას ეწია აგამენონი,
ფრთიანი სიტყვა მიაგება გულმხიარულმა:
”ნეტავი, ნესტორ, რაც გული გაქვს, ისე გერჩოდეს
მუხლები მოხუცს, შეგრჩენოდა ცინცხალი ძალა!
315 მაგრამ სიბერე მოგრევია! სხვებს მორეოდა,
შენ კი, ნეტავი, კვლავ გებრწყინა ჭაბუკთა შორის!”
ატრიდს ნესტორმა უპასუხა გერენიელმა:
”ენა ვერ იტყვის, როგორ მინდა ისეთი ვიყო,
როგორიც მაშინ, როცა ვძლევდი ერევთალიონს!
320 ერთად ყოველი ღმერთს კაცთათვის არ ემეტება:
მაშინ ჭაბუკი ვიყავ, ახლა მთრგუნავს სიბერე.
და მაინც შევძლებ გავამხნევო სიტყვით მხედრობა,
აი, პატივი ერთადერთი, რაც რჩება მოხუცს.
დაე ბოძალი უმრწემესმა მხედრებმა ტყორცნონ,
325 ჩემს შემდეგ შობილთ, თვისი ჯანის იმედი რომ აქვთ”.
ასე თქვა გმირმა და გასცილდა გულმხნე ატრიდი.
ნახა მენესთევს პეტევსის ძე, მძლე მეომარი,
უქმად მდგომარე ათნელთა რაზმიც იხილა,
და იქვე იყო ოდისევსი, ჭკუაულევი,
330 გარშემო – სპანი ბრძოლანაცად კეფალენელთა,
უქმად იდგნენ, არც სმენიათ ომის გნიასი.
ამ დროს ფალანგნი ბრძოლით ერთურთს ელეწებოდნენ
ტროელ მხედართა – სწრაფმსრბოლელთა და აქაველთა.
შმოეშველა აქაველთა ახალი ტალღადც,
335 დასცო ტროელებს და გაჩაღდა ბრძოლა საზარი.
უქმად რომ ნახა სპა, განრისხდა აგამენონი,
ფრთიანი სიტყვით ერისმთავრებს ასე მიმართა:
”პიტევსის ძეო, ღვთაებრივი მეფის მემკვიდრევ,
შენც, ვერაგული ნიჭითა და ხრიკით სავსეო,
340 ნეტავ ვიცოდე, რას ელით და რას იმალებით?
უპირველესად თქვენ შეგფერით გაიზიაროთ
მეწინავეთა ხვედრი – ფიცხელ ბრძოლაში ჩაბმა,
თქვენ კი პირნველნი მობრძანდებით ხოლმე ნადიმზე,
როს უხუცესთა წვეულება ელით აქაველთ.
345 იქ გეამებათ შებრაწული ხორცის ნაჭერი,
ღვინით შექცევა, გულს რამდენიც გაუხარდება,
აქ კი უყურებთ სეირს ყველა, თუნდ აქაველთა
ათი ფალანგი თქვენზე ადრე მტერს შეერკინოს”.
ჭკუაულევმა ოდისევსმა მიმართა მეფეს:
350 ”ატრიდო, ეს რა სიტყვა დასცდა შენთა ბაგეთა?
შენ ამბობ – ბრძოლას გავერიდეთ? თუ აქაველნი
ტროელთ მხედრობას თავს დავატეხთ არესის რისხვას,
ნახავ, თუ გინდა მონაწილე გახდე ბრძოლისა,
რომ ტელემაქეს მამა ტროელ მეწინავეთა
355 შორის იქნება! ამაოა ეგ საყვედური!
შენიშნა ვაჟკაცს განრისხება აგამენონმა,
უკან წაიღო თვისი სიტყვა და ასე უთხრა:
”ლარეტის ძეო, ოდისევსო ჭკუაულევო!
მე არც საყვედურს მოგახსენებ, არცა გიბრძანებ.
360 კარგად ვიცი, გული გიცემს კეთილშობილი,
კეთილმზრახველი და ჩემსავით ერთს ფიქრობ შენა!
მაგრამ ისწრაფე! მო შევრიგდეთ, რაც მოხდა, მოხდა!
რაც ცუდი ითქვა, უკვდავება გადაგვავიწყონ!”
ასე უთხრა და გაემართა სხვათა მოხილვად.
365 ნახა ტიდიდი დიომედე უმამაცესი,
ცხენებთან იდგა, თვალისმომჭრელ, ბრწყინვალე ეტლთან,
იქავე იყო სთენელოსიც, კაპანევსის ძე.
მათაც მრისხანედ მიუვარდა აგამენონი,
ფრთიანი სიტყვით საყვედური აკადრა მწარე:
370 ”ცხენთა მხედვნელი ტიდევსის ძევ, რა გაცახცახებს?
ბრძოლის სარბიელს ნირწამხდარი მისჩერებიხარ!
ჩვევად არ ჰქონდა ტიდევსს შიშით ასე წახდენა,
ყველაზე უწინ შეებმოდა ხოლმე მტრის ლაშქარს.
ას ამბობენ, მე მის ბრძოლას არ მოვსწრებივარ,
375 მაგრამ – ნუ იტყვი – თურმე, ვერვინ შეედრებოდა.
ოდესღაც სტუმრად და არა მტრად მისკენ გვეწვია,
პოლინიკესთან ერთად სწადდა სპათა თავმოყრა
ღვთაებრივ თებეს გალავანთა დასალაშქარავად.
ითხოვეს ჯარი სახელოვან მოკავშირეთა.
380 დაპირდნენ, თხოვნის შესრულებაც უნდოდათ, მაგრამ
უცბად საზარი სასწაული ანიშნა ზევსმა.
მყისვე გაგვშორდნენ. როს დაბრუნდნე, ვეს ამწვანებულს
ეწვივნენ ისევ – სანაპიროს აისეპოსის
იქიდან ელჩად გააგზავნეს აქაველებმა
385 ტიდევსი თებეს, სად კადმოსელთ შეხვდა ვაჟკაცი,
ქველ ეტეოკლეს სასახლეში მოქეიფეებს.
ნამგზავრი იყო მხნე მხედარი, მაგრამ არ შედრკა,
მარტო რომ დარჩა კადმოსელთა მრავალა შორის.
გამოიწვია საბრძოლველად და ყველა მოყმე
390 ადვილად სძლია, შეეწია ათნა ვაჟკაცს.
ბოღმით აღივსნენ კადმოსელნი მოჯირითენი
და გაბრუნებულს იდუმლად ყრმა ორმოცდაათი
კვალში ჩაუდგა ორი მეფის მეთაურობით.
ესენი იყვნენ მაიონტი ჰაიმონიდი
395 და უძლეველი პოლიფონტი ავტოფონტის ძე.
მაგრამ ტიდევსმა მათაც ავი ხვედრი არგუნა:
ყველა დახოცა, ერთს აჩუქა სიცოცხლე მხოლოდ
შინ გააბრუნა მაიონტი ღვთაების ნებით
ასეთი იყო გმირი ტიდევს, მაგრამ ძე შეხვდა
400 ომში უმწეო, ბჭობაში კი მამაზე მჭევრი”.
ასე თქვა, მაგრამ დიომედემ არ უპასუხა,
რიდით ისმინა დასარიდალ მეფის ყვედრება.
ვერ მოითმინა ახოვანმა კაპანევსის ძემ:
”სიცრუეს ამბობ, თუმც სიმართლეც იცი, ატრიდო,
405 გვეამაყება, რომ მამებზე გულმხნესნი ვართ:
ზევსის იმედით შვიდბჭიანი თებეც დავლეწეთ,
თუმცა არესის გალავანთან მცირე სპა მოგვყვა,
ღვთის სასაული გვწამდა, ზევსის გვქონდა იმედიც.
ჩვენი მამები უგუნურებას გადაჰყვნენ მხოლოდ.
410 მამათ დიდებას ჩვენს დიდებას ნუ შეადარებ!”
რისხვით შეხედა დიო
|
| |
|
|
