|
რუსლანი და ლუდმილა
|
|
| nukria | Дата: ხუთ, 12.03.2015, 04:04 | Сообщение # 51 |
 Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| და რას ხედავენ: მდინარის იქით
თეთრად ცახცახებს კარვების რიგი.
წამოუშლიათ ცხენოსნებს მტვერი,
ბრჭყვიალებს ფარი და შუბის წვერი.
მთელი მინდორი ბორგავს და ღელავს
და საომარი ფორნები ნელა
მოზოწინობენ მტვერში ჭრიალით.
ქედებზე კოცონს გააქვს ბრიალი,
ალბთ ხტიან, როგორც ჭინკები.
ამხედრებულან პაჭანიგები!
ამასობაში ბრძენი ფინელი
მომავალს უკვე წვდება ფიქრებით
და უდაბნოში უცდიდა იგი
ადრე განჭვრეტილ დღეს მოთმინებით.
შორს, სტეპებს იქით და მთებს გადაღმა,
სადაც მიდამო სიცხით გადახმა,
სადაც ქარებმა დაიდეს სბინა,
სადაც მქუხარე ქარიშხლებს სძინავთ,
და სადაც ღამით, მარჯვე და ქლესა,
ვერც კუდიანი ვერ ბედავს შესვლას, -
იქ მშვენიერი ველია ვრცელი
ორი პატარა წყაროს წყლით სველი.
ერთში მოღელავს ცოცხალი წყალი
ხოლო მეორე წყაროში - მკვდარი.
გამეფებულა ირგვლივ დუმილი.
არ ირხევიან მწკრივები ხეთა.
როგორც არ უნდა კლავდეს წყურვილი,
მხდალი ირემი მაინც ვერ ბედავს
იმ წყაროს წყალი დალიოს წმინდა,
რადგან სულები უხსოვარ დღიდან
მთვლემარე ნაპირს უდგანან მცველად
და მათი შიში აკავებს ყველას.
უცებ წყაროებს დაეცა ჩრდილი
და განდეგილი წაადგა თავზე.
სულებს დაუფრთხათ ხანგრძლივი ძილი,
შეშინებული აფრინდნენ ცაზე.
მან კი აავსო ხელადა ორი,
გამოაღვიძა კამკამა წყალი
და გაქრა წამსვე, ქარივით მალი,
ასწლოან ნაძვებს და ბორცვებს შორის.
რუსლანთან გაჩნდა მოხუცი წამში, -
თავს დასდგომოდა ერთგული რაში,
თვითონ კი სისხლით დაელბო მიწა
და ღია ცის ქვეშ უძრავად იწვა.
მოხუცი თავზე დაადგა ჩუმად,
ჯერ მკვდარი წყალი აპკურა მკერდზე
და ჭრილობები გაბრწყინდნენ მზეზე,
გვამიც სინათლით გაივსო უმალ
მედრე აპკურა ცოცხალი წყალი
და გაახილა რინდმა თვალი,
სიცოცხლითა და ჯანღონით სავსე
რუსლანი ფეხზე წამოდგა წამსვე.
დღეს მიაჩერდა ხარბი თვალებით
და ნაშთიც განვლილ ტანჯვა-წვალების
მოშორდა, როგორც უჟმური ძილი,
უკვალოდ, როგორც უმწეო ჩრდილი.
მაგრამ ლუდმილა სადღაა? ღმერთო!
რუსლანს კვლავ ოფლმა დაასხა პირზე.
შეეკრა სუნთქვა და ჩქარა ისევ
ცეცხლი, რომელიც მის გულში ენთო.
უცებ, ბრძენი და გულთამხილველი,
გადაეხვია რუსლანს ფინელი
და სიყვარულით ჩაიკრა მკერდში:
"გათავდა, შვილო, შენ აღარ გერჩის
მუხთალი ბედი და დღეის იქით
იქუხებს შენი მრისხანე ხმალი,
კიევსს მშვიდობას მოუტანს იგი
და იქ დაგხვდება თავადის ქალიც.
შენ ეს ბეჭედი მიადე შუბლზე
და ჯადო ძალას დაკარგავს უცებ.
გაბითურდება მტრი და ღვარძლიც
თვალს ამოივსებს მიწით და ნაცრით.
თქვენ კი სიმართლე შეგრჩებათ ფარად
და ბენდიერნი იქნებით მარად.
ახლა მშვიდობით. . . ღმერთი გფარავდეს.
ვეღარ შევხვდებით კუბოს კარამდე"
თქვა და მაშინვე უკვალოდ გაქრა.
და სიხარულით სავსე და მთვრალი
რუსლანი ეძებს მეგობარს, მაგრამ
ვერ მიაწვდინა ვერაფრით თვალი.
არც ჩამიჩუმი არ ისმის ირგვლივ,
ტრიალ მინდორსი მარტოა იგი.
რაკი პატრონი ფეხზე იხილა,
კვლავს დაიქნია ფაფარი ცხელი
და ერთ ადგილზე ხტის და ჭიხვინებს
და ანჯღრევს ჯუჯას რუსლანის ცხენი.
აი, მზადაა უკვე თავადიც,
არ ეპუება დროსა და მანძილს
და გარინდებულ ტყეების გასწვრივ
ფიცხი მერანი მიჰყავს ნავარდით.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: ხუთ, 12.03.2015, 04:05 | Сообщение # 52 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| მაგრამ რა მწარე სანახავია
კიევი მტრებით გარემოცული.
ქალაქის თავზე ზეცაც შავია
და ლაღობს მტერი კართან მოსული.
მტერს დარჩენია ყანაც და ბაღიც.
ცაში მზადდება ჭექა-ქუხილი
და გალავანზე გასული ხალხი
ყანებს და ბაღებს უცქერს წუხილით.
გახშირებულა ოხვრა და ვიში.
გამეფებულა ქალაქში შიში.
ხოლო მძინარე ასულის გვერდით,
შეშფოთებული ქალაქის ბედით,
ლოცვად დამდგარა დიდი თავადი.
კვლავ ძველებურად ჩუმი და მკაცრი, -
ბრძოლისვის უკვე მზადაა იგი.
დევგმირთა გუნდი არტყია ირგვლივ
და დიდებულთა ერთგული რაზმი.
ბრძოლის დღეც დადგა. ავარდა მტვერი
და ქალაქისკენ დაიძრა მტერი.
ჯარმა აავსო ველი სავსებით,
რაზმებს მოსდევენ შლეგი რაზმები.
და აღრიალდა ქალაქში ბუკი,
დღეს მიემატა ფოლადის შუქი.
მაშინ ამხედრდნენ კიეველებიც
და გაემართნენ მტრისკენ ჭენებით.
გაჩაღდა ომი. გაცოფდა რვალი
და აჟღრიალდა ჯავშანზე ხმალი,
ჩაჩქანზე კეტი და ფარზე ცული.
ცხენებმაც იგრძნეს სიკვდილის სუნი.
სტვენით მიფრინავს ისრის ღრუბელი, -
ქვეყნის დამქცევი და დამღუპველი.
შემოიქინია სიკვდილმა ცელი,
სისხლით დაფარა მინდორი ვრცელი.
თავქვე ცვივიან მკვდარი მხედრები,
ემალებიან მახვისლ დედლები.
რაზმი ყიჟინით შეიჭრა რაზმში,
უმხედროთ მიქრის დამფრთხალი რში.
ჯერ ომის ბედზე ფიქრიც შორს არი.
ცხენოსანს ებრძვის იქ ფეხოსანი.
გათელილ რიგზე დგება სხვა რიგი.
იქ რუსი კვდება, აქ პაჭანიგი.
გურზს გაუპია ერთისთვის შუბლი,
გულს დასობია მეორეს შუბი,
გაუჭყლეტიათ მესამე ფარით,
ცხენის ფლოქვებში აგდია მკვდარი.
დაღამებამდე გაგრძელდა ასე.
ვერც ერთმა მხარემ ვერ ძლია მტერი.
დადუმდა ველი, გვამებით სავსე,
ქვასა და ბალახს ეცვალა ფერი.
ძაძა ჩაიცვა თითქოს ბუნებამ.
თითქოს მინდორსაც დაესხა რეტი
და მეომრებმაც, დაქანცულებმა,
მიდეს თავები გვამების გვერდით.
ღრმად ჩაეძინათ დაღლილ მეომრებს,
აღარც ახსოვდა ერთი მეორეს.
მხოლოდ ხანდახან ისმოდა კვნესა
ან რუსის ლოცვა წვდებოდა ზეცას.
იფანტებოდა წყვდიადი მხდალი,
ჩრდილები ადილს იცვლიდნენ ფრთხილად,
უკვე ვერცხლისფრად ბრწყინავდა წყალი
და თენდებოდა საეჭვო დილა.
იკვეთეოდა ტყე და ქედები,
ცა იღვიძედა, ჩუმი დ ვრცელი,
მაგრმ ჯერ კიდევ თვლემდნენ მხედრები
და მშვიდად თვლემდა ჯერ ბრძოლის ველიც,
მაგრამ უეცრად მტრების ბანაკში
ყურისწამღები ატყდა განგაში,
ცხენები ადგილს მოწყდნენ ჭენებით
და წამოცვივდნენ კიეველებიც.
გაოგნებული დარბიან ველზე
და რას ხედავენ: ვიღაცა ცხენზე
ამხედრებულა და მტრის რიგებში
მეხივით დაქრის, ჩეხავს და ანგრევს,
იღუპებიან პაჭანიგტები,
|
| |
|
|
| nukria | Дата: ხუთ, 12.03.2015, 04:07 | Сообщение # 53 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| ცუდად წასულა ურჯულოს საქმე.
ღრიალებს უცხო რაინდის ბუკი,
ცეცხლივით ადგას ფარ-აბჯრის შუქი.
ურჯულოების რისხვა და ჭირი
რუსლანი იყო ის უცხო გმირი.
დაჯირითობდა თამაშ-თამაშით
პაჭანიგების დამფრთხალ ბანაკში.
სადაც კი მიწვდა მრისხანე ხმალი,
სადაც გამოჩნდა მისი მერანი,
იქ ზვინად დადგა ხორცი და ძვალი,
პირქვე დაემხვნენ წამსვე ყველანი.
უცებ გაივსო მინდორი ვრცელი
სისხლში მოსვრული გვამების ჯარით,
მთებად დახვავდა კაცი და ცხენი,
შუბი, ისარი, ხმალი და ფარი.
და ბუკი ხმაზე სლავი მხედრებიც
მტერს დაეჯახნენ რკინის მკერდებით.
გაათამამა გმირმა ისინიც
და გმირს ფეხდაფეხ მიჰყვნენ ყიჟინით.
მაშინ კი დაფრთხენ პაჭანაგები,
მოტრფიალენი რბევა-თარეშის.
მოახტნენ ცხენებს და სიჩქარეში
მიაწყდნენ დამფთხალ რიგებს რიგები.
ეყოფათ, ადრე რაც უჩხუბიათ,
არ შერჩათ ბრძოლის თავი სრულებით
და კიეველთა ხმლებს გაურბიან
საჯოჯოხეთოდ განწირულები.
მათ გუნდებს ჩეხას რუსული ხმალი.
ხარობს კიევი. . . დამშვიდდა თვალი,
ისმის სიმღერა და შეძახილი.
ქარს გაუფანტავს მწუხარე ფიქრი.
გმირი კი უკვე ქალაქში მიქრის,
ხელში უჭირავს ბასრი მახვილი,
განათებია იმედით შუბლი,
მოშორებია გულიდან ნისლი,
ვარკვლავის დარად ციმციმებს შუბი,
აბჯრიდან წვეთავს ურჯულის სისხლი.
წვერსა და ულვაშს უთეთრეს მტვერი
და მუზარადზე ერხევა წვერი.
ხალხს დაუფარავს მიწაყრილები,
ქალაქისა და ციხის კედლები,
სახლის ბანებიც და მოედნებიც, -
ხვდებიან ლაღი შეძახილებით.
და აი, კოშკში შევიდა იგი,
გამეფებულა დუმილი ირგვლივ,
ლუდმილას ისევ სძინავს შველივით,
დაუფლებია ძილი ზღაპრული
და ვლადიმირი, ფიქრში ჩაფლული,
შვილის ფეხებთან დგას მოწყენილი.
ისევ სეეკრა მკაცრი კოპები,
ისევ წუხილში იდგა ყელამდის
და მარტო იყო, რადგან ყველანი,
მისი შვილებიც და მეგობრებიც,
საომრდ იყვნენ ველზე გასული.
მხოლოდ ფარლაფი იდგა კარებთან,
მტერს აგინედა და კანკალებდა
გულაჩრებული და ფერწასული.
მთლად დაეღრიჯა სიმწრისგან პირი,
როგორც კი იცნო, ბოროტმა, გმირი.
ვეღარ გაუძლო შიშსა და წუხილს
და მოეკვეთა, გონწასულს, მუხლი.
ღირსეულს სასჯელს უცდის ღალატი!
მაგრამ სატრფოსკენ მირბის თავადი,
აუციმციმა შუქმა თვალები,
ახსოვს ფინელი დანაბარები,
ბეჭდისგან ნამდვილ სასწაულს ელის.
აი, შეახო მათრთოლვარე ხელი. . .
და სასწაულის გახდა მხილველი:
ძილი, ხანგრძლივი და საკვირველი,
დაირღვა უცებ, გააღო თვალი
და გამოფხიზლდა თავადის ქალი.
უძრავად იჯდა ლუდმილა წამით,
გაოცებული ამსიგრძე ღამით,
უძრავად იჯდა, როგორც სტუმარი,
გამოყოლილი და იდუმალი
გულს უწვრილებდა თითქოს სიზმარი.
ბოლოს კი იცნო: - ღმერთო, ის არის!
და ნაზ ხელებში აღოჩნდა გმირი,
მთლად დაავიწყდა განვლილი ჭირი,
გაქრა წუხილის და სევდის ჩრდილიც,
გაქრა ტკივილიც ყველა იარის
და ვლადიმირიც საყვარელ შვილებს
გადაეხვია თვალცრემლიანი.
ჩემო ძვირფასო, შენც ხვდები, ალბათ
რით დავამთავრებს მე ამ გრძელ ამბავს:
ვლადიმირს რისხვა გაუქრა წამსვე,
უმართებულო და უსამართლო.
ჯუჯას შეუნდეს, წუხილით სავსეს,
და დაიტოვეს კოშკში სამადლოდ.
ხოლო ფარლაფმა ბოლომდე გახსნა
თავის ბოროტი სული და სახე
და აპატია რუსლანმა მასაც.
და ამ ბედნიერ სურათის მნახველს,
კვლავ მოუბრუნდა გული ვლადიმირს
და ძველებურად ლაღად და მხნედა,
თავის საყვარელ ოჯახთან ერთად
გადაიხადა დიდი ნადიმი.
ასე მთავრდება თქმულება ძველი,
მას მერე ბევრი გაფრინდა წლები.
|
| |
|
|
| nukria | Дата: ხუთ, 12.03.2015, 04:08 | Сообщение # 54 |
|
Генералиссимус
Группа: Администраторы
Сообщений: 17580
Награды: 1 +
Репутация: 0 ±
Статус: Offline
| ე პ ი ლ ო გ ი
ფუჭი დუმილის წიაღში მჯდარი,
ქვეყნის გულგრილი მცხოვრები ერთი,
ჩემი დამჯერი და მშვიდი ქნარით
ძველისძველ ამბებს ვმღეროდი ჩემთვის.
და ვივიწყებდი დროსა და ღალატს,
მავიწყდებოდა ჭორიც და შურიც
და სიმღერებში ფეთქავდა წყნარად
ბედის სიბრმავით დაჭრილი გული.
გამონაგონის ფრთების წყალობით
მე ქვეყის კიდეს ვცდებოდი უმალ,
მაგრამ ხიფთიც მოიჩქაროდა
და გროვდებოდა ჩემს თავზე ჩუმად.
ვიღუპებოდი. . . წმინდა მფარველო
ახალგაზრდობის მშფოთავარე წლების,
დამაცხრობელო და საყვარელო
დასნეულებულ სულის და ვნების, -
შენ ამარიდე შავი ღრუბლები,
გულში ჩამხედე მშვიდობის სანთლით
და დამიბრუნე თავისუფლებაც,
ყმაწვილკაცობის კერპი და ხატი.
დღეს შორეული გზები ღელავენ
და ნევის ნაპირს მოშორებული
კავკასიონის ვუცქერ მწვერვალებს
და მიპყრობს მათი ბრწყინვა მეფური.
სალი კლდეებით და ხეობებით
დასერილია სივრცე სრულებით
და მეც სავსე ვარ მუნჯი გრძნობებით
და სურათებით ველურ ბუნების.
და სულიც ისევ სავსეან ფიქრით,
რომელსაც უკვე ვერავის შეცვლის.
აღტაცებათა მოკლე დღე მიქრის
და პოეზიის ჩამქრალა ცეცხლი.
წავიდა იგი, ლექსების ჟამი,
ჟამი გართობის და სიყვარულის.
ძალზე ხანმოკლე აღმოჩნდა წამი, -
გაქრა და დარჩა სევდა ფარული.
თუ ადრე მისი ცეცხლი მებარა
და სხვა ყველაფრის ვიყავ მგმობელი,
დღეს სამუდამოდ თვალს მიეფარა
ქალღმერთი წყნარი და საგალობლების.
|
| |
|
|
